تعریف اندازه گیری: به تعریف و مشخص نمودن ابعاد جسم با یک واحد استاندارد اندازه گیری می گویند. در ترسیم و بررسی نقشه یک سازه، اولین موضوعی که دیده می‌شود ساختمان آن سازه است اما جهت ساخت یک سازه به چیزهای دیگری هم نیاز خواهید داشت و دلیل آن هم این است که اندازه‌های هر جزء بایستی با دقت کافی تعیین شود. در تصویر ذیل اجزای اندازه ارائه شده است:
اجزای اندازه
جهت ترسیم خط اندازه، خط رابط و نوشتن شماره‌ها، خط نازک به کار برده می‌شود. پهناى خط نازک 10 برابر کوچکتر از بلندی شماره است. مثلاً در صورتی که پهناى خط اصلى نقشــه 5/0 باشــد، پهناى خط نازک 25/0 می‌باشد و بنابراین بلندى شماره 5/2 خواهد شد.
همچنین طــول فلش معمولاً 5 برابر ضخامت خط اصلى تعیین می‌شود. گفتی است که معمولاً زاویه‌ی فلش 15 تا 30 درجه تعیین می‌شود، به این معنا که اگر α زاویه فلش باشد بر اساس شکل زیر معادله به این نحو است:
انواع فلش
در تصویر زیر می‌توانید انواع فلش توصیه شده‌ی ایزو را مشاهده نمایید.
توجه داشته باشید که در نقشه‌های ساختمانی جهت اندازه گیری از خط تیره مورب و نقطه‌ی پر استفاده نمایید.
حتما بخوانید » شستشوی نمای ساختمان
اصول اندازه گیری
دانستن این نکته خالی از لطف نیست که اندازه گیری نقشه‌ها دارای اصول و قواعد خاصی است که در ذیل بیان شده است:
- -اگر می‌خواهید پایینتر از 7 میلی متر را اندازه گیری کنید بایستی فلش در بیرون زده شود.
- -مطابق تصویر زیر میان دو اندازه‌ی کوچک کنار هم، که بایستی فلش آنها از بیرون زده شود یک نقطه‌ی توپر قرار می‌دهیم.
در تصویر بالا اندازه 14 به اندازه‌ی مکانی شناخته می‌شود، به این دلیل که موقعیت مرکز مربع را در قیاس با لبه‌ی قطعه نشان می‌دهد. همچنین اندازه‌های از نوع اندازه‌های بعدی می‌باشند چون ابعاد و اندازه مورد توجه برای هر یک از بخش‌ها را ارائه می‌دهد.
- در ترسیم نقشه نباید هیچ اندازه‌ای تکرار شود.
- خط رابط بایستی به صورتی ترسیم شود که نزدیک به 1 میلی متر از فلش دورتر باشد.
- باید قبل از اندازه بزرگ، اندازه کوچک داده شود.
- خط اندازه به وسیله‌ی خط اندازه قطع نمی‌شود.
- فلش قادر است حتی به خط اصلی هم تکیه نماید.
- در ترسیم نقشه نباید هیچ اندازه‌ای کم باشد.
- باید اندازه‌های افقی در میانه‌ی خط اندازه و بالای آن نوشته شود.
- باید اندازه‌های عمودی در جانب چپ خط اندازه نوشته شوند، به صورتی که از سمت راست خوانده شوند.
- خط اندازه تا خط اصلی تنها 7.5 میلی متر فاصله دارد، در صورتی که خطوط اندازه پله‌ای باشند فاصله‌ها 7.5 میلیمتر است.
- اگر نیاز بود فلش می‌تواند به خط چین نیز تکیه نماید.
- در صورتی که بخواهیم شعاع را نمایش دهیم باید از حرف R استفاده کنیم.
- در صورتی که بخواهیم قطر را نمایش دهیم باید از نماد Ø استفاده کنیم.
- از شکل □ هم برای نماش مربع استفاده می‌کنیم.
اندازه گذاری پله‌ای
در شکل ذیل می‌توانید اصول اندازه گیری پله‌ای را یاد بگیرید.
یکی از اصلی‌ترین اصول بیان شده این است که خط اندازه به وسیله‌ی خط رابط اندازه قطع نمی‌شود. برای این هدف می‌توانستید از اندازه‌های کوچک کار خود را آغاز نموده و با بزرگترین اندازه، کار خود را به اتمام برساند.
اندازه گیری زنجیره‌ای یا ردیفی
این نوع اندازی گیری در تصویر ذیل ارائه شده است.
اندازه گیری دایره و کامان
بایتستی از مرکز دایره، راستای خط اشاره و یا اندازه عبور نماید. در تصاویر ذیل این مورد نشان داده شده است.
اگر مشاهده می‌کنید که R200 به حالت شکسته نمایش داده شده، به این علت است که مرکز کمان بیرون از محدوده‌ی نقشه قرار می‌گیرد.
حتما بخوانید » کفسابی
اندازه گیری شیب
همانطور که در تصویر زیر می‌بینید، اندازه گیری شیب بر اساس الگوی تصویر صورت می‌گیرد و اعمال می‌شود.
توجه به این موضوع حائز اهمیت است که بایستی خط اندازه پس از اینکه کمتر از 90 درجه گردش کرد، به صورت افقی ثابت بماند. در تصویر ذیل می‌توانید مثالی از اندازه گیری صحیح را برای شیب‌ها مشاهده نمایید.
ساختمان 115 » مرجع درب ورودی منزل