همه چیز درباره سقف تیرچه بلوک، اجزا و روش های اجرایی آن

امروزه سقف تیرچه بلوک، به عنوان متداول ترین و حالت کلاسیک اجرای سقف در ساختمان شناخته می گردد.  این سقف ها در مقایسه با سایر سقف های رایج در کشور، مزایای خاصی را داراست و شاید به همین علت است که همیشه توجه بیشتری به آنها می شود.

یکی از نکات پایه ای در مورد سقف تیرچه بلوک، این است که در صورتی که می خواهید وزن سقف را کمتر کنید و در استفاده از بتن صرفه جویی داشته باشید، می توانید بخشی از مقطع کششی بتن را حذف نمایید. (همان گونه که می دانید، بتن اصلا قابلیت تحمل کشش را ندارد و مقاومت کششی آن یک دهم مقاومت فشاری آن است. لذا استفاده از بتن در بخش هایی مثل پایین سقف که به کشش می افتد، کاری عبث و بیهوده بوده و تنها سبب سنگین تر شدن سقف خواهد گشت.) گفتنی است که این قسمت کاربرد و تاثیر زیادی در مقاومت سقف ندارد. بنابراین تنها آن بخش از سطح مقطع را باقی بگذارید که جهت جاگذاری میلگردهای کششی مورد نیاز می باشد. برای درک بهتر این موضوع، به تصویر زیر توجه فرمایید:

در نتیجه ی حذف بتن از این بخش ها، حجم بتن کاهش یافته و به دنبال آن وزن مرده ی ساختمان به میزان قابل توجهی با کاهش مواجه خواهد شد. البته توجه داشته باشید که بر مبنای این روش، هرچند وزن سقف کاهش می یابد اما هزینه ی قالب بندی آن تا حدودی افزایش خواهد یافت؛ در نتیجه فاصله ی میان هر دو تیرچه با بلوک های سفالی یا بتنی توخالی سبک وزن پر می شود. در این صورت هیچ نیازی به قالب بندی محل های توخالی و پر نمودن آن محل ها نبوده و همان بلوک توخالی، کار خالی کردن آن فضا را انجام خواهد داد. در تصاویر زیر، این موضوع به خوبی نشان داده شده است:

هم چنین بیبینید: نقاشی ساختمان

بعد از اینکه میل گرد های تقویتی و حرارتی مورد نیاز را در محل قرار دادید، سقف یکپارچه ای به وجود می آید که دارای مقاومت مورد نیاز خواهد بود و از صرفه اقتصادی برخوردار است که عایق حرارتی و صوتی بسیار بهتری نسبت به سایر سقف های رایج است.

تیرچه بتنی

اگر قصد ساخت این تیرچه ها را دارید، بایستی آرماتورهای اصلی مورد نیاز سقف را به یک شبکه خرپایی با ایستایی کافی به متصل کنند؛ بدین صورت وزن بلوک ها، وسایل و افرادی را که روی آن کار می کنند در پاشنه ی بتنی محدودی تحمل خواهد شد. این بتن به حدی خواهد رسید که می تواند در قالب های فلزی که به شکل ناودان است، یا در فندوله ی سفالی شکل گرفته و خود را می گیرد. پاشنه ی تیرچه، حالتی دارد که تکیه گاه کافی و مناسبی را جهت گذاشتن بلوک ها به وجود می اورد. برای درک بهتر این موارد می توانید به تصاویر زیر نگاه کنید.

بلوک

همان گونه که اشاره کردیم، بلوک معمولا در جهت استفاده به صورت قالب دائمی یا قالبی استفاده می شود که بعد از پیاده سازی سقف در آن باقی می ماند. بخش تحتانی بلوک جهت تامین یک سطح صاف با هدف نازک کاری سقف و تیغه های داخلی بلوک با هدف تقویت مقطع آن اجرا می شوند. توجه داشته باشید که در محاسبات مربوط به مقاومت سقف، بلوک ها محاسبه نمی شوند. اما برای قالب هایی که باید نیروهای اجرایی قبل از بتن ریزی، سقف را تحمل نمایند، اجرا می شود و به عنوان نمونه بر روی سقف، قبل از بتن ریزی قدرت تحمل نیروی حاصل از عبور کارگران و افراد مختلف و فرغون را داشته باشد.

بنابراین حالت کلی بلوک با در نظر قرار دادن موارد مطروحه طراحی می شود. مواد اولیه بلوک توخالی نیز اغلب از بتن و مصالح سنگی معمولی یا بتن و مصالح سبک و یا سفال است. هم چنین ارتفاع و طول بلوک به ضخامت کل سقف و همچنین فاصله ی تیرچه ها از همدیگر بستگی دارد. توجه داشته باشید که معمولا عرض بلوک 20 تا 25 سانتیمتر است. بلوک های سفالی باید هیچ گونه ترک و شکستگی نداشته باشند. سطح خارجی بلوک نیز به منظور اتصال مفید تر شیار دار ساخته شده است. در تصویر زیر، می توانید چند نمونه بلوک را مشاهده فرمایید:

طریقه حمل تیرچه و بلوک و انبار نمودن آنها

تیرچه به گونه ای طراحی می شود که با در نظر گرفتن طول آن یک الی دو نفر بتوانند آن را جابه جا نمایند. گفتنی است که اگر شخص وسط تیرچه های سه متری را بگیرد، می تواند یک نفره هم آن را جابه جا نماید؛ اما تیرچه هایی که از سه متر بیشتر هستند بایستی توسط دو نفر از هر طرف مقدار کنسول شده جابه جا شوند. به تصویر زیر نگاه کنید:

جهت انبار نمودن و روی یکدیگر قرار دادن تیرچه ها بایستی دقت کنید که بتن موجود در زیر تیرچه ها خرد نشود. هم چنین سعی کنید تیرچه ها به پهلو خوابانده نشود. به علاوه سعی کنید بلوک ها در 10 ردیف بیشتر بر روی هم چیده نشوند؛ زیرا ممکن است که این عمل، موجب خرد شدن آن ها گردد.

حتما بخوانید: پنجره سه جداره

کلاف میانی

کلاف میانی بتنی که جهت آن عمود بر جهت تیرچه ها است، به منظور ممانعت از پیچش تیرهای T و با هدف توزیع هماهنگ بار روی سقف تیرچه بلوک و نیز در مکان هایی که بار منفرد موجود می باشد، در سقف به کار برده می شود. کمترین عرض کلاف میانی برابر با عرض بتن پاشنه ی تیرچه بوده و ارتفاع آن با ارتفاع سقف برابر خواهد بود. کلاف میانی هنگامی در سقف استفاده می شود که بار زنده ی سقف کمتر از 350 کیلوگرم و طول دهانه نیز بیش از 4 متر باشد. لازم به ذکر است که برای کمتر از این مقادیر نیازی کلاف میانی نبوده اما برای مقادیری بیش از این میزان باید دو کلاف میانی به کار برده شود. میلگرد های کلاف میانی اغلب در بالا و پایین کار می شوند و حداقل قطر میلگرد درباره ی میلگرد آج دار 6 میلیمتر و درباره میل گرد ساده 8 میلی متر می باشد.

نصب تکیه گاه موقت یا شمع بندی

به دلیل اینکه تیرچه ها قادر به تحمل بار نیستند، در زیر آنها چارتراش یا کش هایی به ابعاد حداقل 10×5 سانتی متر به فواصل حدود یک متر روی شمع های چوبی یا جک های سقفی قرار می دهیم. شمع ها از یکدیگر حدود یک متر فاصله داشته و شمع های چوبی بایستی روی گوه ها قرار بگیرند تا امکان باز نمودن آنها بعد از اجرای کامل سقف مهیا شود. تیرچه ها را با حداکثر یک سیصدم طول دهانه نصب می نمایند که یک خیز معکوس به حساب می آید. این خیز در جک های سقفی یا شمع ها تامین می شود.

نصب بلوک ها در میان تیرچه ها

پس از پیاده سازی شمع بندی زیر تیرچه ها و قالب بندی کلاف های فرعی و بازشوها، بلوک ها را در میان تیرچه ها کار می کنند. بنابراین بینابین تیرچه ها توسط بلوک پر می شود. این نکته را نیز مد نظر قرار دهید که بلوک های ابتدایی و انتهایی روی تکیه گاه قرار نگیرند. توجه داشته باشید که اگر نصب بلوک ها از لبه ی داخلی تکیه گاه آغاز شود، می تواند بسیار مثمر ثمر تر باشد.

آرماتور بندی سقف تیرچه بلوک

بعد از اینکه بلوک ها نصب شد، آرماتور بندی سقف صورت می گیرد. آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک مشتمل بر کلاف های میانی ، تکیه گاهی، میل گردهای افت و حرارت، محل بازشوها ، طره ها و میل گرد های آویز سقف کاذب می باشد.

تکمیل قالب بندی

در این بخش قسمت هایی مثل دور سقف، دور بازشوها و حد فاصل تکیه گاهها قالب بندی می شوند. قالب ها چوبی یا فلزی هستند که با پیاده سازی پشت بندها و پایه ها و اتصلات کافی و مناسب، در جای خود محکم می شوند تا در برابر نیروهای ناشی از وزن ، ضربه و لرز بتن، در زمان متراکم نمودن آن، تغییر شکلی در آنها صورت نگیرد.

آماده سازی سقف جهت بتن ریزی

پیش از اینکه بتن ریزی سقف تیرچه بلوک را انجام دهیم، بایستی تمام مواد زاید از بینابین بلوک ها و تیرچه ها و داخل قالب ها پاک شوند. بعد از آن باید کنترل و نظارت های لازم انجام شده و سقف شسته شود تا هم گرد و غبار از روی آن پاک شود و هم بلوک ها سیراب شوند.

بتن ریزی و متراکم نمودن آن

از جمله عوامل تاثیرگذار در کیفیت یک سازه ی بتنی، پیاده سازی و اجرای صحیح بتن ریزی است که بدون آن حتی در صورتی که از مصالح بسیار مناسب و بتن با کیفیت عالی هم استفاده شود کار مطمئنی انجام نگرفته است. بتن ریزی بایستی به گونه ای باشد که یکنواختی مخلوط حفظ شود و تمام جاهای خالی و زوایا توسط بتن پر شود.

تبلیغات: کفپوش pvc چیست

عمل آوردن بتن

عمل آوری یا curing یکی از مهم ترین مراحل در کار با بتن است. این عمل به معنی ایجاد شرایطی است که در آن واکنش شیمیایی آب و سیمان به گونه ای مطلوب انجام شود و در نتیجه مقاومت و پایایی بتن بالا خواهد رفت. اگرچه این بخش از کار کم هزینه می باشد، اما توجه نکردن به آن باعث خسارت و زیان بسیار زیادی خواهد شد. در زمان عمل آوری بتن موارد زیر باید رعایت شود:

1. ممانعت از خشکی سریع بتن
2. ممانعت از وارد شدن ضربه و لرزش به بتن در حال خود گیری
3. نگه داشتن دمای محیط مابین 5 تا 20 درجه سانتی گراد

باز نمودن قالب ها و جمع آوری تکیه گاه های موقتی

این مورد نبایستی پیش از حاصل شدن مقاومت کافی در سقف جهت تحمل وزن خود و سربارهای وارد صورت گیرد. زمان مورد نیاز جهت به دست آوردن مقاومت بتن و امکان برداشتن قالب ، به نوع سیمان استفاده شده، ویژگی های بتن ریخته شده، وضعیت آب و هوا و دمایی، نوع و میزان مواد اضافه شده به بتن بستگی دارد. باز نمودن قالب ها بایستی با احتیاط و مراقبت صورت گیرد. جهت جلوگیری از افتادگی باید تعدادی از شمع ها در فواصل حدود 3 متر از یکدیگر برای مدتی در زیر سقف باقی بماند.

محدودیت ها و خصوصیات فنی سقف تیرچه

توجه داشته باشید که در مورد سقف تیرچه بلوک، بایستی نکات زیر رعایت گردد:

1. حد فاصل محور تا محور دو تیرچه ی متوالی از 70 سانتیمتر نباید بیشتر باشد.
2. بتن پوششی بخش بالایی تیر از 5 سانتیمتر یا یک دوازدهم فاصله ی محور تا محور تیرچه ها کمتر باشد.
3. عرض تیرچه بایستی از 10 سانتیمتر کمتر نباشد.
4. حداقل فاصله ی دو بلوک دو سمت یک تیرچه بعد از نصب باید از 6.5 سانتیمتر کمتر نباشد.
5. قطر سقف برای تیرهایی با تکیه گاه ساده باید از یک بیستم دهانه کمتر نباشد.
6. حداکثر دهانه ی مورد پوشش سقف یا تیرچه های منفرد باید از 8 متر بیشتر نشود، سعی کنید دهانه ی مورد پوشش بالاتر از 7 متر نباشد. اگر سربار های زیادی وجود داشت مانند تصویر زیر، تیرچه های مضاعف به کار برده شود.

ساختمان 115 » مرجع درب ضد سرقت

مطلب قبلی

معرفی ستون بتن آرمه و ویژگی های اجرایی آن

مطلب بعدی

همه چیز درباره قالب بندی فلزی، اجزا و نکات اجرایی آن