خوردگی: به زنگ زدن یا کدر شدن فلزات خوردگی می‌گویند؛ ایجاد سوراخ نیز، یک نوع موضعی حمله خوردگی است که در آن مقدار خوردگی از دیگر نقاط بیشتر می‌باشد.
عمق حفره‌های به وجود آمده از شدت حمله خوردگی موضعی، تبعیت می‌کند. حمله شدید منجر به تشکیل حفره عمیق می‌گردد. شدت حمله نیز به حفاظت و یا عدم حفاظت فلز وابسته است. چنانچه حفاظت فلز به طور کامل انجام گرفته باشد، خوردگی به وجود نخواهد آمد یا میزان آن بسیار کم خواهد بود؛ اما در صورتی که هیچگونه حفاظتی برای فلز صورت نپذیرفته باشد یا حفاظت ناقص باشد، خوردگی تمامی قطعات فلزی را در بر خواهد گرفت و به تدریج خوردگی‌های قوی‌تری به وجود می‌آید که در شدیدترین حالت باعث ایجاد ترک‌های ریز نفوذی می‌گردد که در نتیجه قسمت سالم سطح مقطع قطعه فلزی را کم می‌کند و در نهایت زمانی که نیرو به اندازه کافی باشد فلز در اثر نیرو، گسیخته و منهدم خواهد شد.
بنابراین با توجه به مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که خوردگی دو مشکل اساسی را با خود به همراه دارد که این دو ایراد عبارتند از:
- الف) افزایش حجم که به هنگام اکسید شدن فلز، نمایان می‌شود. این پدیده در بتن مسلح به شکل ترک برداشتن و خرد شدن در اثر فشارهای داخلی ظاهر می‌گردد.
- ب) به دلیل تبدیل شدن فلز به اکسید در اثر خوردگی، سطح مقطع مؤثر و اولیه‌ی آن کاهش یافته که منتج به تضعیف قطعه فولادی می‌شود.
شکل بعدی نمونهای از خوردگی در قطعات فولادی را نمایش می‌دهد.
روش‌های حفاظت از فولاد
رنگ‌آمیزی
پیش از اینکه رنگ‌آمیزی صورت بگیرد، باید با انجام روغنکاری یا عملیات مشابه با آن روی قطعات فلزی، آنها را به طول کامل خشک نمود و سطوح آنها را از هرگونه خوردگی، زنگ‌زدگی و دیگر آلودگی‌ها با استفاده از برس سیمی با روش‌های دیگر پاک کرد. در گاهی اوقات فرایند ماسه‌پاشی (Sand Blast) با فشار نیز مورد نیاز خواهد بود. رنگ‌های مصرفی را رنگ‌های ضدزنگ می‌نامند. باید به این نکته دقت داشت که نبایستی رنگ‌آمیزی در بخش‌هایی از اسکلت که قرار است جوشکاری شوند تا فاصله مناسب از محل جوشکاری و همچنین قسمت‌هایی که قرار است در بتن مدفون گردند، صورت بپذیرد.
طبیعتاً پس از جوشکاری، رنگ‌آمیزی قسمت‌های جوش شده ضروری است.
همچنین نباید در هوای مه‌آلود یا یخبندان و زمانی که رطوب موجب به تشکیل شبنم روی سطح مدنظر می‌شود، رنگ‌آمیزی را انجام داد.
لازم است پس از رنگ‌آمیزی، هر چند وقت یک بار، بازرسی و نگهداری از آن صورت بپذیرد و در قسمتی که حفاظت در مقابل خوردگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است باید جهت به وجود آوردن آستر، دو لایه رنگ زده شود. به خصوص در محل لبه‌های تیز و درزها که نفوذ رنگ در آنها کمتر بوده و پاشیده می‌شود.
حتما ببینید: شیشه سکوریت
ترکیبات مواد ضدزنگ عبارتند از:
سرنج، ترکیبات فلزی سرب، پلمبات سدیم، فسفات روی و کرومات.
پوشش‌های فلزی
فلز روی، رایج‌ترین پوشش فلزی قابل استفاده است که می‌تواند به صورت گالوانیزه کردن به شیوه مذاب، قبل از ساخت سازه و یا به صورت پاشش فلز بعد از احداث آن، به کار رود.
آلومینیوم هم در حفاظت فولاد کاربرد دارد و سازوکار آن تقریبا مشابه با سازوکار روی است. بهره‌گیری از آلومینیوم در محیط‌های صنعتی بشدت آلوده، با موفقیت‌های زیادی همراه بوده است.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید، برای حفاظت پل فولادی تازه تأسیس انگلستان از پوشش فلزی از مدل پاشش روی و آستر از نوع کرومات روی و دو لایه رنگ اکسید آهن میکایی استفاده شده است.
پوشش‌های قیری
رنگ‌های قیری که به حالت قیر غلیظ شده و قیر زغالی می‌باشند، کارایی و سودمندی زیادی دارند و حداقل در سه لایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. اساساً این رنگ‌ها را نباید برای حفاظت قطعاتی که در معرض تابش نور خورشید قرار دارند، استفاده کرد زیرا روی سطحشان عمدتاً ترک‌های خوردگی پدیدار می‌شود. البته این ایراد را می‌توان با به کار بردن یک لایه رویه از مواد قیری، کاهش داد.
همچنین پوشش‌های قیری به منظور محافظت از قطعات غرق در آب هم مناسب می‌باشند. شکل زیر استفاده از پوشش قیری را در یک سازه دریایی نشان می‌دهد.
پوشش‌های پلاستیک
مواد پوشش‌های پلاستیک غالباً به صورت خمیر مورد استفاده قرار گرفته و توسط غلتک پخش می‌شود؛ سپس با استفاده از چسب یا حرارت به فلز متصل می‌گردد.
برخی اوقات نیز به حالت پودر است و با استفاده از حرارت، سختی آن افزایش می‌یابد و پوشش‌های با مقاومت شیمیایی زیاد را ایجاد می‌کند.
«پوشش پلاستیک» در واقع همان لایه‌های ضخیمی است که از این روش‌ها حاصل می‌گردند. حال این لایه‌ها هم می‌توانند نرم و ارتجاعی باشند و هم سخت و شکننده.
برخی از پرکاربردترین پلاستیک‌ها در پوشش‌های فولادی بدین شرح می‌باشند:
- پوشش‌های پودر اپوکسی ( کاربرد در کارخانه)
- پلی‌کلروروینیل (PVC)
- پلی‌اتیلن
چنانچه از پوشش‌های پلاستیک در دمای بالا استفاده شود، پوشش مناسبی ایجاد نخواهد شد. امروزه پوشش‌های پلاستیک (PVC) روی هسته‌های چوبی یا فولادی به شکل قاب‌های آماده شده برای پنجره‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پوشش بتنی
یک محیط قلیایی با PH بیشتر از 5/12 برای فولادی که درون بتن قرار می‌گیرد، به وجود می‌آید. این محیط قلیایی، قطعه فلز را به شکل قابل‌قبولی در برابر اغلب خوردگی‌ها حفظ می‌کند.
دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید کربن که گازهای اسیدی موجود در هوا هستند، ممکن است که با بتن که حالت بازی دارد مخلوط شوند. لذا باید فولاد در فاصله‌ای از جدار بتن استقرار یابد که از نفوذ گازهای اسیدی تا حد ممکن محفوظ بماند و حفاظت در برابر خوردگی تا مدت طولانی تثبیت گردد.
عمدتاً این امکان نیز وجود دارد که مرز مشترک بتن یا فولادی که بخشی از آن در معرض عوامل جوی خورنده قرار گرفته است، منشأ به وجود آمدن خوردگی و زنگ زدگی باشد؛ البته برخی از زنگ‌زدگی‌ها به دلیل ناخالصی‌های فلزی موجود در مصالح شنی است و به خوردگی فولاد، ارتباطی ندارد.
ساختمان 115 » مرجع نقاشی منزل