ساختمان‌هایی که در عصر حاضر بنا می‌شوند دارای استفاده‌های متفاوتی هستند که بخشی از آنها دارای کاربری اداری و امور دفتری می‌باشند.
ساختمانهای اداری از ویژگی‌هایی نظیر انعطاف پذیری، راحتی نگهداری، دسترسی مناسب و یک موقعیت اکولوژیکی یا اقلیمی مناسببرخوردار باشند و از سوی دیگر محیطی آرام، لذت بخش و مفید را برای مراجعان فراهم آورد. اکنون ساختمانهای اداری اغلب از نماهای شیشه‌ای برخوردار هستند ولی در تقسیم بندی و کیفیت فضاهای داخلی آنها تفاوت‌هایی وجود دارد که در تصویر زیر نمونه‌ای از یک ساختمان اداری را می‌توانید مشاهده نمایید.
امروزه، قوانینی در رابطه با ساختمانهای اداری استاندارد وضع شده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تغییر مسیر انجام امور کاری و پروسه‌های ساختمانی در قیاس با قبل شده است. صفحات عمودی جداکننده، ایجاد میزهای باریک را به امکان پذیر می‌کند. فناوری بی سیم موجب بهتر شدن مبلمان متحرک و طرح‌های متنوع‌تر می‌شود. تکنولوژی منجر می‌شود به اینکه فرصت لازم برای افراد فراهم شود تا بتوانند در زمانها و فضاهای بهتری به کار خود ادامه دهند. ساختمانی که دارای طرح مطلوبی می‌باشد کارایی کارمندان را بهبود می‌دهد و هم چنین یک ساختمان اداری مناسب بایستی جهت پیش بینی‌های آینده انعطاف پذیری لازم را داشته باشد. چون سازما نها، ساختمان‌هایی را می‌طلبند که تغییر در تعداد کارکنان و انجام وظایف آنها را بتوان به آسانی تغییر داد و قسمت‌های ساختمانی عملکردهای مختلف خود را جوابگو باشند.
حتما ببینید: نماشویی
از سویی دیگر ساختمان اداری باید به گونه‌ای ساخته شود که دسترسی برای کلیه‌ی مراجعین خود از جمله معلولین به آسانی صورت گیرد تا افراد عادی و معلولین بتوانند با فراغ بال در محیط اداری به انجام امور خود بپردازند. از میان موضوعات در طراحی ساختمان اداری می‌توان به مسائلی مانند، محل ورودی ساختمان اداری، راحتی شرایط کار، ایجاد چشم انداز مناسب و فضای سبز و تهویه مناسب اشاره نمود. در صورتی که کارکنان در محیط کار خود به نوعی حس راحتی داشته باشند، امور جاری‌شان را می‌توانند به نحو مناسب‌تری انجام دهند. تجهیزات و مبلمان در اندازه‌ها و فرم‌های مختلف برای کارکنان فراهم می‌شود و نوع آن به وظیفه و کار فرد وابسته است. ساختمانهای اداری معمولاً با دو سیستم باز و بسته طراحی می‌شوند. سیستم باز اداری به فضاهایی گفته می‌شود که به وسیله‌ی جداکننده‌های سبک از هم یکدیگر شده‌اند. سیستم بسته اداری نیز به محیط‌هایی می گویند که به وسیله‌ی دیوارهای جدا کننده و به شکل اتاقهای مستقل ساخته شده‌اند. در مجموع ساختمانهای اداری از فضاهای اصلی، فضاهای پشتیبانی، خدمات و مسیرهای گردش تشکیل شده‌اند.
فضاهای اصلی اداری
الف) فضاهای انحصاری:
*ایستگاههای کار: از سطوح کار، صندلی، تجهیزات و صفحات عمودی جداکننده تشکیل شده است.
*اتاقک: به محیطی گفته می‌شود که یک یا دو ایستگاه کار را در خود جای داده است و به وسیله‌ی صفحات عمودی جدا کننده با محیط پیرامونی خود جداسازی می‌شود.
*دفاتر شخصی: این محیط به طور کامل توسط دیوار محصور و جداسازی شده و فضایی است که یک یا دو نفر می‌توانند از آن استفاده نمایند.
*سلول یا محفظه: این محیط جهت انجام کارهای محرمانه و آرام اجرا شده است. در تصاویر زیر می‌توانید فضاهای انحصاری را مشاهده نمایید.
ب) فضاهای گروهی:
این فضا محیطی است که برای گروه‌ها و افرادی که با یکدیگر کار تیمی انجام می‌دهند مهیا شده است که شامل موارد زیر می‌باشد:
* فضاهای تیمی (تصویر زیر)
*مراکز ملاقات: ملاقات غیررسمی در ایستگاههای کار
* نواحی ملاقات: فضاهای آزاد همراه با مبلمان ملاقاتهای رسمی و غیررسمی
* اتاقهای ملاقات: فضاهای محصور با مبلمان ملاقاتهای رسمی و غیررسمی
حتما بخوانید: سابزنی
ابعاد و اندازه در ایستگا ههای کار و دفاتر
دفاتر از لحاظ فضا، مساحت و سرویس دهی، هزینه‌ای فوق العاده بیشتر از ایستگاههای کار با پلان آزاد را به جا می‌گذارد، اما محیط خصوصی و خلوت بیشتری را به وجود می‌آورد. محیط خصوصی بصری در ایستگاههای کار با پلان آزاد به وسیله‌ی حائل هایا جدا کننده‌ها حاصل می‌شوند اما دفتر کار خصوصی به دیوارهایی نیاز دارد که دارای عایق بندی صوتی باشند. کمترین اندازه خالص ایستگاه کار 8/2 مترمربع به ازای هر نفر است که برای شرایط مدیریتی و عمومی به ترتیب 5/6 متر و 5/3 متر مربع در نظر گرفته می‌شود. ایستگاههای کار بایستی راحتی را برای مراجعه کننده فراهم کند. حداقل متراژ دفتر فردی در حدود 12 متر مربع است. اندازه اتاقهای تیمی یا گروهی به تعداد افراد استفاده کننده، ترکیب بندی مبلمان و تجهیزات و نوع فضاهای ملاقات و گردهمایی وابسته است.
در ایستگاههای کار اگر از میزهای مشترک استفاده می‌شود، ارتفاع سطوح برای افراد به سختی تنظیم می‌شود چون دو نفر که ارتفاع قد متفاوتی با هم دارند حتماً نباید از سطوح کاری که ارتفاع یکسانی دارند استفاده نمایند. ایستگاههای کار متداول شامل موارد زیر می‌باشد: یک یا دو سطح کار، میز متحرک برای ملاقات، فضا برای کارکنان و محل نگهداری مدارک و اسناد و جداکننده‌های فضا. اغلب ایستگاههای کار سیار از مبلمان هایی برخوردارند که می‌توانند نیازهای مختلف را تأمین کنند. در تصاویر زیر می‌توانید ابعاد و اندازه در ایستگاههای کار و دفاتر را ملاحظه نمایید.
صندلی در ایستگاه کار: به منظور راحتی و نشستن افراد در محیط کار از صندلی مناسب آن کار استفاده می‌شود. در ایستگاه‌هایی که کارمندان آن با سیستم رایانه سرو کار دارند، باید صندلی هاییبرای آنها در نظر گرفت که کاملاً قابل تنظیم بوده و قسمت‌های پشت، نشیمن و ارتفاع صندلی را بتوان به فراخور موقعیت تنظیم نمود. اگر می‌خواهید برای مراجعین صندلی تهیه کنید دقت کافی را داشته باشید که صندلی باید به گونه‌ای انتخاب شود که مراجعه کننده بتواند چندین ساعت با آرامش روی آن بنشیند. در تصویر زیر می‌توانید تناسب وسایل کار با ابعاد بدن انسان را مشاهده نمایید.
قفسه بندی: ذخیره سازی می‌تواند به شکل فردی، گروهی یا عمومی انجام شود که تعداد و نوع آن وابسته به واحد و بخش کاری مربوطه می‌باشد. در مجموع دسترسی به قفسه بندی، تجهیزات کوچک و فایل‌ها بایستی به راحتی انجام شود. بهتر است فضای فایل در بخش مرکزی بوده و لوازم و امکانات مختلف را در قفسه‌ها، کمدها یا کابینت‌هایی که دارای درهای کشویی یا گردان است قرار دهیم. در تصویری که در ادامه مشاهده می‌کنید می‌توانید ابعاد قفسه بندی را مشاهده نمایید.
دیوارهای سبک جداکننده یا حائل‌ها: حایلها معمولاً جهت محدود نمودن فضا به کار برده می‌شوند. این حائل‌ها می‌توانند منجر به فراهم شدن شرایط مناسب برای قفسه بندی و کابل کشی را برای سیستم روشنایی و برق شوند. ارتفاع این حائل‌ها اغلب 80 تا 180 سانتی متر است که به میزان خصوصی بودن محیط وابسته می‌باشد.
حتما ببینید: درب آهنی ورودی ساختمان
نواحی ملاقات: این نواحی به صورت محیطی در انتهای میز با یک اتاق مجهز به تجهیزات کنفرانس ویدیوئی تجهیز می‌شود، که مبلمان آن ارتباط مستقیمی با طرح و اندازه فضا دارد. میز و صندلیها از امکانات لازم برای اتا قهای ملاقات می‌باشند که در جلسات غیررسمی از مبل راحتی استفاده شده و از صندلی‌های استراحت با میزهای کوتاه جهت کارهای دفتری استفاده می‌شود. در تصویر زیر می‌توانید فضای ملاقات را مشاهده نمایید.
فضاهای پشتیبانی
این فضاها شامل:
* بخش‌های آموزشی با امکانات پشتیبانی، تجهیزات سمعی بصری و سالن‌های همایش
* سوئیت‌های نمایشی یا آماده سازی شامل یک اتاق و یک سالن با امکانات پشتیبانی و تجهیزات سمعی بصری
* نمازخانه جهت برپایی نماز جماعت و فرادا و همچنین مراسم مذهبی
* نواحی پذیرش و کنترل، مکان نشستن ملاقات کنندگان با امنیت کامل
* رستوران‌ها شامل چای خوری و محل صرف غذا با صندلی‌های رسمی و غیررسمی به طور فردی یا گروهی
* مراکز منابع شامل اتا قهای بایگانی مجهز به ویدئو، منابع کاغذی و الکترونیکی
بهتر است فضاهایی جداگانه برای آقایان و خانمها در کنار هم تعبیه شود و در صورتی که این فضا نزدیک وضوخانه باشد می‌تواند کارایی مناسب‌تری داشته باشد.
* مراکز نگهداری کودکان
* مراکز پرداخت کاغذ که در بر گیرنده‌ی دستگاه‌های فتوکپی، چا پگرها و نمابرها می‌باشد. بهتر است به منظور کاهش مزاحمت، این قسمت در یک محیط محصور شده قرار بگیرد.
* مراکز سلامتی، شامل سالن ورزشی، استخر شنا و … .
* مراکز پزشکی، شامل فضاهایی برای مشاوره‌های پزشکی، دندان پزشکی و … .
در ادامه چند نمونه از فضاهای مهم در بخش پشتیبانی را معرفی می‌کنیم:
ایستگاه پذیرش: بخش پذیرش یا اطلاعات در قسمت ورودی هر ساختمان اداری تعبیه می‌شود. مبلمان این بخش و ایستگاه کار آن از استاندارد ویژه‌ای برخوردار است. میزهای پذیرش با هدف ایجاد ارتباط و نظارت در نظر گرفته می‌شوند. مبلمان راحتی، میز و صندلی برای ملاقات کنندگان فراهم می‌شود و غرفه یا سکو جهت نمایش کتاب، مجله، پوستر و آثار هنری به کار برده می‌شود می‌شود. در شکل زیر می‌توانید پلان و برش یک میز پذیرش را مشاهده نمایید.
رستورا ن و چای خانه در ساختمان اداری: این بخش محیطی مناسب برای خوردن، ملاقات و گفت وگو، استراحت و کارهای فردی را فراهم می‌آورد. تهویه مناسب این فضاها به منظور ممانعت از باقی مانده بوی غذا در داخل ساختمان و محیط پیرامون از اهمیت بالایی برخوردار است.
مرکز منابع: در محیط‌های اداری کتابخانه و مرکز اسناداز اهمیت فوق العاده ای برخوردار است به گونه‌ای که جهت به کار گیری در امور تحقیقاتی به مثابه سیستم مغزی آن است که می‌تواند به شکل مرکز اطلاعات و ذخیره سازی الکترونیکی هم موجود باشد. علاوه بر کتابها، در کتابخانه می‌توانید به مجلات، مقالات و لوح‌های فشرده و … نیز دسترسی پیدا کنید و گاهی این قسمت هم از امکانات اینترنت برخوردار است. ترکیب بندی قفسه‌ها، کشوها و کمدها به منظور ذخیره سازی در طراحی از اهمیت فوق العاده برخوردار می‌باشد. در این فضاها میزها و محیط‌هایی هم به منظور استفاده‌ی افراد از کتابها و منابع و نیزاستفاده ی کارکنان کتابخانه بایستی فراهم شود.
تبلیغات: قیمت ترموود
فضاهای خدمات
فضاهای خدماتی شامل:
* اتاقهای تأسیسات
* اتاقهای نگهبانی شامل ایستگاههای کار برای نگهبانان
* اتاقهای پرسنلی شامل توالت، دوش، رختکن، فضای نشستن، ملاقات ونگهداری وسایل کارکنان
* انبار جهت مبلمان و تجهیزات اداری
*خدمات نظافتی شامل نگهداری وسایل نظافت و دفع زباله
فضای مسیر گردش
رابطه‌ی میان فضاها و قسمت‌های گوناگون یک ساختمان اداری به وسیله‌ی مسیرهای گردش به وجود می‌آید و شامل موارد زیر می‌باشد:
گردش عمودی بین طبقات: مانند پله‌های ارتباطی طبقات، آسانسورها، بالابرها، پله‌های فرار، پاگردها، شیب راه‌ها و سایر موارد مشابه.
گردش افقی در طبقات: مانند ورودی‌ها، راه روها، فضاهای مکث و تقسیم، به علاوه سطوح زیرساخت یعنی دیوارها و ستون‌ها در طبقات و مسیرهای تأسیساتی.
در رابطه با موقعیت آسانسورها و سرسراها یا لابی، به علت اینکه سرعت و تعداد آسانسورها برای افرادی که از آن استفاده می‌نمایند از اهمیت بالایی برخوردار است، توصیه ما بر این است که آسانسورها 15 درصد جمعیت ساختمان را در زمان 5 دقیقه جابه جا کنند. برای ساختمانی که دارای مساحتی بالغ بر 10000 متر مربع می‌باشد، آسانسورهای جداگانه‌ای برای حمل کالا و مواد می‌تواند استفاده شود.
پله‌های برقی می‌توانند جابه جایی و انتقال افراد را با سرعت زیاد و حجم بالا انجام دهند، اما هزینه‌ی بالایی را برای ساکنین ایجاد می‌کنند و اغلب در بخش‌هایی استفاده می‌شوند که نزدیک طبقات اول می‌باشد.
علائم و تابلوها
هنگامی که افراد وارد یک ساختمان یا یک دفتر اداری می‌شوند بایستی در آنجا احساس آرامش و راحتی نمایند. علائم و تابلوهای تعیین شده برای تمام افراد به خصوص افراد معلول از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
جهت و اندازه ابعاد ساختمان
یکی از عوامل تأثیر گذار بر فرم و جهت ساختمان اداری، اقلیم و شرایط جغرافیایی هر منطقه می‌باشد. در مجموع باید عرض مطلوب یک ساختمان به وسیله‌ی فاصله‌ای که از طریق آن نور طبیعی به داخل ساختمان راه می‌یابد، تعیین شود. این فاصله اغلب بین 5 تا 5/ 7 متر می‌باشد. یک ساختمان با دو محیط کار در هر سمت و مسیر گردش مرکزی از عمق 15 تا 18 متر برخوردار است. عمق‌های کم‌تر از 15 متر به منظور تهویه طبیعی مطلوب‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تصویر زیر چند نمونه از پلان با عمق‌های مختلف ارائه شده است. حیاط‌های اندرونی معمولاً در ساختمان با پلان عمیق، به منظور نفوذ نور طبیعی به مرکز ساختمان استفاده می‌شود.
نمای ساختمان اداری
بهتر است نمای ساختمان اداری با در نظر گرفتن اقلیم، مصالح در دسترس، امکانات ساخت و فرهنگ هر منطقه طراحی و پیاده سازی شود. پوسته خارجی بنا بایستی محیط‌های داخلی را از عوامل جوی و تغییرات دمایی و صداهای مزاحم حفظ کند. به کار گرفتن سایه بان و پنجره‌های کرکره‌ای کنترل شرایط نامناسب را به صورت غیر خودکار ) مکانیکی (یا خودکار) اتوماتیک (امکان پذیر می‌کند. صفحات خورشیدی استفاده شده روی سقف و نمای این ساختمان‌ها می‌تواند در فراهم کردن کل یا قسمتی از انرژی استفاده شده‌ی ساختمان مؤثرباشند. تصویر زیر نمای یک ساختمان اداری را نشان می‌دهد.
ساختمان 115 » مرجع لوله بازکنی تهران