آیا تا کنون خود یا اطرافیانتان در خانه، کوچه و خیابان، مدرسه و دانشگاه، محل کار یا در زمان مسافرت و تفریح گرفتار حادثه‌ای شده‌اید؟ یا حداقل خاطره‌ی تلخى از اتفاقی که به تهدید سلامت یک یا چند نفر می‌انجامد تعریف کرده‌اند؟ قطعاً پاسخ حداقل یکى از سؤالات بالا مثبت می‌باشد. بشر به ویژه در موقعیت زندگى شهرى و ماشینى کنونی در تمام 24 ساعت شبانه روز و حتى در مواقع خواب و استراحت هم در شرف تهدید دامنه‌ی گسترده‌ای از آسیب‌ها و صدمات می‌باشد. در نتیجه آشنایى بیشتر با این رخدادها و روش‌های عملى برخورد و رویارویی با آن در صورت بروز می‌تواند در نجات جان آسیب دیدگان، کاهش صدمات و عوارض احتمالى نقش بسیار مهمى ایفا کند.
تبلیغ: لوله بازکنی
تعریف کمکهای اولیه
کمکهای اولیه در برگیرنده‌ی سلسله اقدامات و مراقبت‌های ساده و اساسى می‌باشد که در زمان بروز سوانح و حوادث به نجات جان مصدوم، کم شدن میزان عوارض و کاهش درد و رنج فرد صدمه دیده تا رسیدن به مرکز درمانى می‌تواند کمک فراوانی نماید.
هدف‌های کمکهای اولیه
- نجات جان مصدوم
- جلوگیرى از بدتر شدن حال مصدوم
- کمک به بهبود حال مصدوم
- کاهش درد و رنج مصدوم
جعبه کمکهای اولیه
اگر تمام افراد در محیط کار، منزل و اماکن عمومى، این وسایل را در جعبه‌ی کمکهای اولیه به همراه داشته باشند در زمان بروز حادثه می‌توانند به سرعت از آنها استفاده نمایند. اما در صورت کمبود هر کدام از وسایل لازم در محل حادثه، باید بتوانید از وسایل موجود نهایت استفاده را ببرید. مهم‌ترین وسایل کمکهای اولیه را می‌توانید در زیر مشاهده نمایید:
- گاز (استریل و ساده)
- باندهاى مختلف از جمله نوارى، کشى، سه گوش، کراواتى
- قیچى
- پنس
- پنبه
- چسب نگاهدارنده ى پانسمان زخم‌ها یا لکوپلاست
- ضدعفونى کننده‌ها مثل بتادین، سرم شستشو، الکل و …
- پماد سوختگى
- سنجاق قفلی
- آینه و چراغقوه
- شریان بند (گارو یا تورنیکه)
- انواع موجود آتل (تختخ شکسته بندی)
- دماسنج پزشکی
- گوشی پزشکی
- دستگاه سنجش فشارخون
- دستکش پلاستیکی
- آدرس و تلفن مراکز امدادرسانی
- خودکار و کاغذ
- صابون
- چند لیوان یکبار مصرف
حتما بخوانید: شیشه سکوریت
اصول کلی پانسمان ساده
در نتیجه‌ی صدمه دیدن پوست، عضو درگیر نمی‌تواند وظایف خود را انجام دهد. در واقع پانسمان شامل قراردادن پوشش مناسب روی محل زخم تا هنگام بهبود و ترمیم پوست می‌باشد. پیش از قراردادن این پوشش به طور معمول جهت تمیز نمودن و استریل کردن زخم و کاهش احتمال آلودگی آن، مواد شوینده، استریل کننده یا ضدعفونی کننده به کار برده می‌شود.
اهداف پانسمان
- ممانعت از خونریزی زخم
- ممانعت از ورود میکروب‌ها از راه زخم
- جذب ترشحهای زخم
- ممانعت از وقوع ضایعه‌های بیشتر در زخم
- کمک به بهبود زخم
نکات قابل توجه در پانسمان
1- قبل از پانسمان باید دست خود را با آب گرم و صابون بشویید.
2- در زمان پانسمان مطابق تصویر زیر از دستکش و ماسک استفاده کنید و از عطسه، سرفه و صحبت کردن پیشگیری نمایید.
3- پیش از انجام پانسمان، می‌توانید زخمهای سطحی را توسط آب و صابون بشویید. در زخمهای ناشی از گازگرفتگی به وسیله‌ی حیوانات نیز به منظور کاهش احتمال آلودگی به هاری، زخم را توسط آبگرم و صابون تمیز کنید چون آبگرم و صابون به میزان زیادی میکروب هاری را غیرفعال می‌کند که در تصویر زیر مشاهده می‌نمایید.
4- جهت تمیز نمودن زخمهایی که دارای خونریزی نیستند، پیرامون زخم را اندکی فشار دهید تا مقداری خون همراهِ گردوغبار و کثافات از زخم خارج شود. بعد از ان روی محل زخم را توسط محلول ضدعفونی کننده مثل بتادین، ساولن و … تمیز کنید. جهت تمیز نمودن زخمهای معمولی آنها را از مرکز به خارج (اگر عفونی هستند به عکس از خارج به مرکز) تمیز کنید. اما در زخمهایی که دارای خونریزی شدید می‌باشند در اغاز چند قطعه گاز یا دستمال تمیز روی زخم قرار دهید و محکم آن را فشار دهید تا خونریزی بند آید. بعد از آن زخم را بانداژ نمایید.
حتما ببینید: نقاشی ساختمان
5- جهت تمیزکردن هر بخش از زخم از پنبه‌ای ترکیب شده با مواد ضدعفونى کننده استفاده نمایید و پنبه‌ی آلوده شده را به بخش‌های دیگر زخم نمالید.
6- جهت پوشانیدن پانسمان پنبه را به کار نبرید بلکه آن را با گاز یا با پارچه بپوشانید به این علت که الیاف پنبه وارد زخم شده و عفونت ایجاد می‌کند. که در تصویر زیر می‌بینید.
7- در صورتی که پوشش پانسمان آلوده به خون شد، پانسمان را از زخم جدا کنید به این دلیل که موجب خونریزى دوباره زخم می‌شود.
8- اگر دو لبه‌ی زخم از هم فاصله‌ی زیادی داشته باشند، باید پزشک ابتدا بخیه بزند، سپس آن را پانسمان کند. ولی تا آمدن پزشک می‌توانید دو لبه را مثل تصویر زیر با باند به هم نزدیک کنید.
9- پانسمان بایستی با باند یا چسب روى زخم ثابت شود به گونه‌ای اطراف محل زخم را هم بپوشاند.
10- از آن جا که احتمال آلودگى زخم به میکروب کزاز زیاد است حتى براى زخمهای جزئى هم مصدوم را با هدف تزریق واکسن یا سرم کزاز به مرکز بهداشتى – درمانى هدایت نمایید.
حتما ببینید: پنجره سه جداره
بانداژ یا بستن زخم
بعد از پانسمان زخم از باند یا وسیله‌ای استفاده می‌کنیم که مشابه آن براى بستن زخم مناسب باشد که این عمل را بانداژ یا زخم بندى مى گویند.
مهم‌ترین اهداف بانداز به شرح زیر است:
- ایجاد فشار مستقیم بر روى زخم براى جلوگیرى از خون ریزى
- ثابت کردن پانسمان و آتل
- محدود کردن حرکت عضو آسیب دیده
- ایجاد تکیه گاه براى عضو یا مفصل آسیب دیده
- جلوگیرى از تورم
- محافظت زخم از آسیب‌های بعدى
انواع مختلف باند
به وسیله‌ی یک پارچه از جنسهای مختلف می‌توان انواع متعددی از باندهای پارچه‌ای را به دست آورد که در موارد گوناگون کاربردهای مختلفی دارند.
باند مثلثی: از تا کردن یک پارچه‌ی مربعی شکل از قطر مربع، یک باند مثلثی به دست می‌آید که کاربرد بسیاری در کمکهای اولیه به ویژه در بی حرکت کردن اعضا دارا می‌باشد ) برای مثال بانداژ سر، بی حرکت کردن دست، بانداژ کف دست، بانداژ ران و لگن) که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
باند پهن: از دو بار تا زدن باند مثلثی از نوک آن باند پهن حاصل می‌شود که در زیر می‌توانید مشاهده نمایید.
باند کراواتی: از چند بار تا زدن باند مثلثی، مثل تصویر زیر باند نواری شکلی به نام باند کراواتی به دست می‌آید. از این نوع باند معمولاً جهت بانداژ چشم، چانه، گوش و آرنج به کار برده می‌شود.
بالشتک گرد: با هدف ساخت یک بالشتک گرد که در آسیب‌های دستگاه اسکلتی و بی حرکت کردن جسم خارجی در زخم به کار برده می‌شود یک سر باند کراواتی را چند بار به دور دست خود حلقه می‌کنیم. بعد از آن سر دیگر باند را به دور حلقه پیچیده و ته باند را مطابق عکس زیر در لابه لای باند فرو کنید.
باند نواری: این باند در پهناهای گوناگون به صورت آماده در داروخانه‌ها وجود دارد و می‌توان آن را در جعبه کمکهای اولیه نگهداری کرد. مطابق تصویری که در زیر مشاهده می‌نمایید.
باند کشی: این باند نیز همانطور که در بالا ارائه شده است خاصیت ارتجاعی دارد به صورت آماده در داروخانه‌ها موجود است.
تبلیغات: کفپوش پلی یورتان
نکته‌های قابل توجه جهت انجام بانداژ:
- حتماً پس از پانسمان کردن زخم روی آنرا بانداژ کنید.
- هیچگاه بانداژ را به طور مستقیم روی زخم قرار ندهید.
- دقت نمایید که بانداژ نه خیلی شل و نه خیلی سفت باشد. به این دلیل که شل بودن بانداژ به درد ما نمی‌خورد و سفت بودن آن نیز موجب مختل شدن جریان خون عضو درگیر و یا صدمات جدی مثل سیاه شدن عضو خواهد شد
- انتهای اعضا بایستی از بانداژ بیرون باشد تا شما بتوانید بعد از بانداژ، جریان خون را از نظر رنگ پوست و نبضهای انتهایی کنترل کنید. (پوست نباید کبود، متورم و بیحس باشد.)
- بعد از انجام بانداژ این امکان وجود دارد که به دلیل تورم عضو، بانداژ برای عضو تنگ شود که به صورت حمی بایستی آنرا باز نموده و دوباره ببندیم.
- به منظور کمک به جریان خون عضو و ممانعت از شل شدن بانداژ بایستی در زمان بانداژ دست و پا، باند پیچی را از بخش باریکتر عضو شروع کنید. (از پایین به بالا.)
- هنگام گره ِ زدن به محل گره دقت کنید که حداکثر راحتی را برای مصدوم داشته باشد و تا حد امکان از گره زدن بر روی محل آسیب دیده، موضع نشستن و خوابیدن یا برجستگی استخوانی خودداری کنید.
- هیچ گاه دو سطح پوست را روی هم قرار ندهید (مثلاً انگشتان) زیرا باعث چسبندگی آنها می‌شود و حتماً از یک گاز یا پارچه در بین آن دو سطح استفاده کنید.
- قبل از انجام بانداژ روی دست، حلقه، انگشتری، ساعت، النگو و … را از دست مصدوم خارج کنید.
- پس از اتمام بانداژ درباره‌ی احساس مصدوم در انتهای عضو مثلاً گزگزشدن، بیح سشدن و … سؤال کنید.
- برای گره زدن دو سر بانداژ از گرهی چهارگوش یا مربعی به صورتی که در تصویر زیر آمده است، استفاده کنید.
اصول حمل مصدوم
اولین مسأله اى که باید به آن توجه کرد راحتى و ایمنى مصدوم است. همچنین باید در نظر بگیرید که بر اثر بى دقتى در حمل، حال مصدوم وخیم‌تر نشود. در مجموع اگر امکان دارد در وضعیت مصدوم تغییرى به وجود نیاید و جابه جایى مصدوم را به واحد اورژانس واگذار نمایید، به این دلیل که بى دقتى در حمل ممکن است باعث شود حال مصدومى که دچار ضایعه‌ی گردن و ستون مهره شده یا شکستگى باز دارد وخیم‌تر شده و گاهى به قطع نخاع و فلج اندام‌ها منجر شود. بنابراین تا وقتى مطمئن نیستید مصدوم، آسیب دیدگى ستون مهره در ناحیه گردن، کمر و پشت ندارد، مکان و وضعیت او را تغییر ندهید. به هر حال اگر خطرهایى مثل آتش سوزى، فرو ریختن آوار یا نشت گازهاى سمى جان مصدوم را تهدید می‌کند، بدون آن که خودتان را به خطر بیندازید مصدوم را هرچه سریع‌تر از محل دور کنید.
بلندکردن مصدوم
بلند کردن مصدوم نوعى مهارت است و اگر این کار به درستى انجام شود می‌توان بدون آن که فشار فوق العاده اى به انسان وارد شود، حتى مصدومان سنگین وزن را هم بلند کرد. اصول مراقبت از خود هنگام بلند کردن مصدوم، بلندکردن مصدوم دو اصل دارد:
- همیشه از قوی‌ترین ماهیچه‌های بدن خود مثل ران و شانه استفاده کنید.
- تا آن جا که امکان دارد مصدوم را باید به بدن خود نزدیک کنید.
تبلیغ: درب ضدسرقت
توجه به نکات زیر می‌تواند شما را در انجام این کار به شیوه‌ی صحیح راهنمایى کند:
- هنگام بلندکردن مصدوم باید در وضعیت صحیحى قرار داشته باشید.
- پاها باید راحت و با فاصله از هم قرار گیرد تا تعادل بدن شما حفظ شود.
- حالت بدن باید متوازن و در عین حال محکم باشد.
- پشت خود را صاف نگه دارید.
- در حالى که سر خود را بالا نگه می‌دارید، کاملاً به مصدوم نزدیک شوید و از شانه‌های خود براى تحمل وزن مصدوم استفاده کنید.
- از پنجه‌ی دست خود براى محکم چسبیدن به مصدوم استفاده کنید.
نکته 1: اگر مصدوم از پشت شما سر خورد، نباید به خاطر جلوگیرى از افتادن مصدوم به پشت خود صدمه بزنید بلکه بگذارید مصدوم آرام سر بخورد و با ملایمت بدون آن که به جراحت وى آسیبى وارد شود، با زمین تماس پیدا کند.
نکته 2: سعى نکنید مصدومى را که خیلى سنگین است یا آسیب‌های جدى دیده است (مثلاً شکستگى باز دارد) به تنهایى بلند کنید. در این گونه موارد از کسانى که در صحنه حضور دارند کمک بخواهید تا احتمالاً صدمه‌ای به شما یا مصدوم وارد نشود.
انواع روش‌های حمل مصدوم
حمل را بر اساس تعداد نفر شرکت کننده، تقسیم بندى می‌کنند که تعدادى از آنها عبارت است از:
- حمل‌های یک نفره: آغوشى، کششى، عصایى، کول کردن.
- حمل‌های دونفره: چهارمچ، سه مچ، قطارى، صندلى، بازوبه بازو، برانکارد.
- حمل‌های سه نفره: آغوشى، برانکارد.
- حمل‌های گروهى (چندنفره): آغوشى، برانکارد.
حمل‌های یک نفره: حمل مصدوم یک نفره در زمانهایی کاربرد دارد که فرد دیگرى براى کمک وجود ندارد. این روش حمل به روشها و راهکارهایی که در ادامه شرح داده خواهد شد صورت می‌گیرد:
روش آغوشى: از این روش به منظور حمل افراد سبک وزن به ویژه کودکان استفاده می‌شود. به طور معمول همانطور که در زیر مشاهده می‌نمایید، براى این عمل، می‌توانید یک دست را به دور تنه و دست دیگر را زیر زانوى مصدوم قرار دهید.
ساختمان 115 »» پیچ و رولپلاک نما
روش کشیدن: در مواردى که سرعت عمل از اهمیت بالایی برخوردار است و شرایط ویژه‌ای جهت حمل مصدوم وجود دارد (مثل میدان جنگ) از روش کششى می‌توانید استفاده کنید. از این روش براى افراد بى هوش و هوشیار به خصوص مصدومان دچار آسیب‌های اندام‌ها نیز می‌توان استفاده کرد. براى انجام این روش، زیربغل مصدوم را در حالتى که نشسته است مانند شکل زیر از پشت بگیرید و او را بکشید.
روش تکیه گاهى یا عصاى انسانى: از این روش به منظور حمل مصدومى که به هوش است و آسیب شدیدى ندیده است و می‌تواند با کمک فردی دیگر راه برود می‌توانید استفاده نمایید. به منظور پیاده سازی و اجرای این روش، با یک دست دور کمر و با دست دیگر مچ دست مصدوم را گرفته و در حالى که مصدوم به شما تکیه نموده است او را از جایی به جایی دیگر ببرید. در تصویر ارائه شده در زیر این مورد نشان داده شده است.
روش کول کردن: جهت حمل مصدومى که سبک، کوچک و به هوش می‌باشد و قادر است خود را نگه دارد و یا مسافتى که باید مصدوم را حمل کنید زیاد است می‌توانید از این روش بهره بگیرید. براى این کار، مصدوم در حالت ایستاده به پشت شما می‌رود، در حالى که دست خود را به دور گردن شما انداخته است، دست‌های خود را زیر زانوهاى مصدوم حلقه کرده و او را به پشت حمل نمایید که در تصویر زیر نمونه‌ای از آن ارائه شده است.
هم چنین بخوانید: کف ساب سنگ
حمل‌های دونفره:
روش چهارمچ: این روش هنگامی استفاده می‌شود که مصدوم به هوش است و می‌تواند با یک یا هر دو دست خود به حمل کننده‌ها یاری رساند. به منظور پیاده سازی این کار مصدوم در حالتى که نشسته است، دست خود را دور شانه‌های دونفر کمک دهنده که در دو سمت مصدوم زانو زده‌اند می‌اندازد و روى سکوى ایجاد شده با مچ‌های دست به هم گره شده‌ی دو امدادگر، می‌نشیند و بدین روش حمل می‌شود. در این روش دو فرد کمک کننده، روبه روى هم در پشت مصدوم می‌ایستند و با دست راست مچ دست چپ خود را گرفته و با دست چپ مچ دست راست طرف مقابل را می‌گیرند که در شکل زیر ارائه شده است.
روش سه مچ: از این راهکار هنگامی استفاده می‌شود که مصدوم به دلیل آسب دیدگى دست‌ها نتواند به حمل کننده‌های خود کمک کند. این روش شبیه روش چهار مچ است اما یکى از امدادگران با دست خود از پشت، مصدوم را پشتیبانی می‌کند. برای درک بهتر این مورد تصویر زیر را مشاهده نمایید.
روش حمل قطارى: برای مصدومان دچار صدمات شکم و سینه می‌توان از این راهکار استفاده نمود. در این روش یک امدادگر از پشت و در زیر بغل مصدوم، دست خود را جلوى او می‌آورد و نفر دوم از جلو زیر زانوهاى مصدوم را گرفته، و مطابق تصویر زیر او را حمل می‌کنند.
روش حمل به کمک صندلى: هنگامی که می‌خواهید با مصدومى که هوشیار است و صدمه زیادی ندیده از پله‌ها یا از راهرو عبور نمایید، می‌توانید مصدوم را روى صندلى معمولى بنشانید و به مانند تصویر زیر با کمک یک نفر دیگر او را حمل کنید.
حمل‌های سه نفره: اگر مشکوک به آسیب دیدگى ستون مهره‌اید این روش را به کار ببرید.
حتما ببینید: نماهای چوبی ساختمان
حمل آغوشى: حمل آغوشى با سه نفر و با توجه به طرز قرارگرفتن در دو طرف مصدوم، به دو شکل انجام می‌گیرد:
الف) اگر آسیب دیدگى زیاد نباشد، 3 امدادگر به شکل زیگزاگ مقابل یکدیگر، یک نفر در یک سمت مصدوم و دو نفر در سمت دیگر او قرار می‌گیرند. یک امدادگر زانو زده، دست‌های خود را از زیر قفسه‌ی سینه و باسن مصدوم رد می‌کند و با هرکدام از دست‌ها یکى از دست‌های امدادگران مقابل را می‌گیرد و با یکدیگر به صورت همزمان بلند می‌شوند. در زمان حرکت هم امدادگران به سمت سر مصدوم و به پهلو گام بر می‌دارند.
ب) در صورتی که آسیب دیدگى شدید باشد، مصدوم باید با کمترین حرکت جابه جا شود. به همین منظور هر سه امدادگر در یک سمت مصدوم قرار گرفته، در حالى که یکى از آنها سر و زیر گردن و دیگرى کمر و باسن و نفر آخر مچ‌ها و زانوها را حمایت می‌کند، با هماهنگى و آهسته مصدوم را بلند کرده و سپس او را به پهلو و مطابق تصویر زیر به سمت خود خم می‌کنند.
حمل با برانکارد: این روش مطمئن‌ترین راهکار براى حمل مصدوم در مسافت‌های طولانى است. روش بلند کردن و قراردادن مصدوم بر روى برانکارد شبیه حمل آغوشى است با این تفاوت که مصدوم پس از قرارگرفتن روى برانکارد توسط آن حمل می‌شود. به عکس زیر دقت نمایید.
نکته: در مواقعى که برانکارد در دسترس نیست، می‌توانید از وسایل مختلف مثل پتو، لباس، میله، طناب و … برانکارد بسازید.
طرز ساخت برانکارد با لباس: می‌توانید با رعایت نمودن اصول ایمنى در برانکارد، با هر وسیله‌ی مناسب دیگرى که در دسترس دارید برانکارد تهیه کنید. دو یا سه کت یا پیراهن محکم مهیا کرده، آستین کت‌ها و پیراهن را به داخل ببرید. تکمه یا زیپ کت‌ها یا پیراهن‌ها را ببندید. بعد از آن، آنها را به شکل معکوس در راستای هم قرارداده و دو چوب را از میان آستین‌های آنها می‌گذرانید. پس از اطمینان حاصل نمودن از محکم بودن برانکارد مصدوم را به پهلو بچرخانید و برانکارد را در پشت او قرار داده، مصدوم را با احتیاط روى آن بگذارید. با تکه‌های پارچه هم می‌توانید به مانند شکل زیر برانکارد بسازید.
حتما بخوانید: لوله بازکنی صادقیه
حمل‌های گروهى
حمل آغوشى با چهار امدادگر: روش کار مشابه حمل سه نفره است با این تفاوت که سه نفر از افراد کمک کننده در یک طرف مصدوم و نفر چهارم بالاى سر مصدوم (براى حمایت از سر و گردن) مانند تصاویر زیر قرار می‌گیرد.
حمل با برانکارد: دستورالعمل این روش به روش سه نفره شباهت بسیاری دارد با این تفاوت که در این روش یکى از امدادگرها در طرف روبه رو، مسئول گذاشتن برانکارد زیر مصدوم است. این مورد را می‌توانید در تصویر زیر نگاه کنید.
ساختمان 115 » مرجع شیشه سکوریت