یکی از مصالح مورد نیاز جهت قالب بندی چوب می‌باشد. چوب را در کلیه‌ی بخش‌های قالب بندی از جمله کف، بدنه، پایه، و غیره به کار می‌برند.
از جمله علل به کار بردن قالب بندی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- برخوردار بودن از مقاومت کششی، فشاری و برشی مناسب جهت متحمل شدن بارهای وارد شده به آن
- نسبتاً سبک بودن آن
- اتصال اسان و طولانی کردن تخته‌ها به هم که توسط میخ انجام می‌شود.
- چوب به عللی مانند داشتن ضریب هدایت حرارتی اندک جهت قالب بندی بسیار خوب است.
- هزینه و قیمت آن هم نسبت به فلز بسیار مناسب‌تر می‌باشد.
تخته‌های استفاده شده در امر قالب بندی:
تخته بندی چند لا یا فنری در قالب بندی به کار برده می‌شود. عموماً تخته‌های قالب بندی از درخت‌های سوزنی برگ مانند سرو به دست می‌آیند. به این تخته‌ها تخته‌های چوب روسی می گویند. تخته‌های قالب بندی دارای ضخامتی در حدود 3 متر می‌باشند. جهت ممانعت از تغییر شکل قالب به میزان زیاد، تخته‌های بایستی حتی الامکان امکان جذب رطوبت را نداشته باشند.
همچنین بخوانید: تخلیه چاه سعادت آباد
ابزار کاربردی در قالب بندی
متر
متر واحد اندازه گیری طول می‌باشد. اندازه‌هایی که روی آن ثبت شده بر اساس استاندارهای جهانی انجام شده است. در عمل قالب بندی هم از انواع گوناگون مترهای چوبی تاشو و مترهای نواری فلزی جمع شونده استفاده می‌شود.
گونیا
به وسیله‌ی این ابزار می‌توان زاویه‌ای را اندازه گرفت و مورد ارزیابی قرار داد. در مجموع دو نوع گونیا وجود دارد: 1-دارای زوایای مشخص ثابت 2- دارای زوایای متحرک
جهت قالب بندی عموماً از گونیاهای فلزی ثابت 90 درجه‌ی بلند و متوسط استقاده می‌شود.
شمشه
از این ابزار جهت خط کشی مستقیم استفاده می‌شود.
خط کش تیره دار
توسط این ابزار قادر خواهیم بود در فاصله‌ی مشخصی از کناره‌های تخته‌های باریک، خطهای راستی را ترسیم نماییم. جنس خط کش های تیره دار از چوب‌های سخت مانند شمشاد و گردو است. در شکل زیر می‌توانید دو نوع از این خط کش ها را مشاهده نمایید.
پرگار بازو دار
همانطور که در شکلهای زیر مشاهده می‌کنید، کاربرد این نوع پرگار جهت ترسیم دایره، بیضی و منحنی می‌باشد. شمش هادی که در این پرگار به کار رفته یا از جنس چوب است و یا فلز. به وسیله‌ی این ابزار می‌توانید اندازه‌ای را از یک محل به مکانی دیگر منتقل نمایید.
منحنی انعطاف پذیر
به این منحنی پیستوله ی متحرک نیز می گویند. این منحنی از یک نوار پلاستیکی که قابلیت چکش خواری دارد تهیه شده است که در هر زمانی که آن را به شکل دلخواه کج نمایند تغییر شکل نخواهد داد. به این صورت می‌توانید منحنی‌های غیر منظم را از یک کار به کار دیگر انتقال داد. در شکل زیر این ابزار ارائه شده است.
حتما ببینید: شیشه نشکن
مداد
مداد ابزاری جهت ترسیم خط می‌باشد. به کار بردن مداد رنگی قرمز جهت خط کشی و علامت گذاشتن روی تخته پیشنهاد می‌شود.
اره‌های دستی
اره نواری است که جنس آن از فولاد است و لبه‌ی آن دندانه شده و اگر دندانه‌ها را روی چوب بکشیم موجب ایجاد شکاف‌هایی در چوب می‌شوند، و اگر همین روند ادامه یابد چوب بریده خواهد شد. اره دستی و جزییات آن در شکل زیر ارائه شده است.
در صورتی که زاویه‌ی برش دندانه از 90 درجه پایین‌تر باشد، برش شدیدتر خواهد بود و جهت برش طولی چوب بهتر است. در صورتی که زاویه‌ی برش دندانه 90 درجه باشد، قدرت برش متوسط خواهد بود. تیغه‌هایی که زاویه برش آنها 100 درجه است، دارای قدرت برش ضعیفی خواهند بود. جهت برش‌های ظریف از تیغه‌هایی استفاده می‌شود که دارای زاویه‌ی برشی در حدود 115 تا 120 درجه باشد.
همچنین فاصله‌ی دندانه‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اره‌هایی که فاصله‌ی میان دندانه‌های آنها زیاد است، وقتی روی چوب حرکت می‌دهیم تکان می‌خورند و بر عکس. در شکل زیر این موضوع نشان داده شده است.
دندانه‌ها امکان دارد که یا به سمت عقب باشند و یا به سمت جلو، که در این صورت جهت به کار بردن نیرو برای برش متغیر خواهد بود.
در مجموع جهت برش تخته‌های بزرگ، اره‌ی دنده درشت استفاده می‌شود که دارای زاویه برش اندک و چپ و راست زیاد است، جهت اعمال برش‌های ظریف نیز از اره دنده ریز استفاده خواهد شد.
حتما بخوانید: نقاشی خانه برای کودکان
اره نوک تیز
از اره‌ی نوک تیز جهت برش‌های داخلی و درآوردن بخشی از چوب که با اره معمولی برش آن امکان پذیر نیست استفاده می‌شود. این اره داری طولی در حدود 30 سانتیمتر می‌باشد، که عرض آن در حوالی دسته 20 میلیمتر می‌باشد. عرض بخش نوک هم 3 تا 5 میلیمتر است و ضخامت تیغه‌ی آن در حدود 2 میلیمتر می‌باشد. در شکل زیر اره‌ی نوک تیز ارائه شده است.
اره‌ی کلاف
از جمله ابزار برش دستی تخته، اره‌ی کلاف می‌باشد. این اره دارای یک کلاف چوبی و یک تیغه‌ی فولادی است که از عرضی یکنواخت برخوردار است که یک لبه از آن دندانه دندانه می‌باشد. از جمله بخش‌های کلاف می‌توان به دو بازو، دو دسته، یک میان بند کلاف، یک تیرک و یک ریسمان که گرداگرد بازوها را فرا گرفته و ابزاری برای کشش تیغه است، اشاره نمود. در شکل زیر می‌توانید قسمت‌های گوناگون اره‌ی کلاف را ملاحظه کنید.
رنده دستی
لایه‌های باریک به وسیله‌ی این ابزار از سطح تخته و چوب جدا می‌شوند و مسطح سازی سطح آن تکمیل می‌شود. از جمله قسمت‌های اصلی رنده می‌توانیم به موارد زیر اشاره نماییم: تنه، گوه و تیغه فولادی.
انواع رنده شامل چوبی و فلزی می‌باشد که با وجود اینکه فعالیت و عمل هر دو یکسان می‌باشد، اما نوع فلزی آن از استحکام بالاتری برخوردار است و تنظیم ساده‌تری خواهد داشت. در تصویر زیر می‌توانید می‌توانید بخش‌های مختلف رنده‌ی چوبی را ببینید.
قسمت‌های مختلف رنده‌ی فلزی در زیر آمده است.
جنس تیغه رنده آهن است و بخشی که با چوب تماس دارد از جنس فولاد سخت است. وقتی می‌خواهیم کارهای گوناگونی انجام دهیم بایستی زاویه برش و زاویه قرار گرفتن تیغ با نوع رنده و چوب آن تناسب لازم را داشته باشد. زوایای برش از اهمیت زیادی برخوردار اند که در تصویر زیر ارائه شده است.
تبلیغ: مدل پنجره دوجداره
انواع رنده‌ی دستی شامل موارد زیر می‌باشد:
الف- رنده قاچی: همانطور که در زیر نشان داده شده است، این رنده دارای عرض 33 میلیمتر می‌باشد. جهت برداشتن پوشال‌های ضخیم از این رنده استفاده می‌شود.
ب: رنده‌ی دستگاه یا رنده‌ی بلند: جهت مسطح سازی تخته‌ها و چوب‌ها به کار برده می‌شود که در تصویر زیر می‌توانید این نوع رنده را مشاهده نمایید.
ج: رنده‌ی پرداخت: جهت مسطح سازی و پرداخت سطح چوب از این رنده استفاده می‌شود. به همین منظور بایستی تیغ آن به طور کامل صاف باشد. تیغ این رنده باید دارای گوشه‌هایی سابیده باشد که به میزان کمی سابیدگی داشته باشد.
چوب سا
از این ابزار می‌توانیم جهت برداشتن لایه‌های اضافی کوچک چوب استفاده نماییم. هنگامی این عمل رخ می‌دهد که نتوانیم از اره و رنده برای این منظور استفاده نماییم. اشکال مختلف چوب سا شامل تخت، نیم گرد و گرد با آچ های ریز و درشت و در اندازه‌های متعدد می‌باشد. جهت استفاده‌ی بهتر از چوب سا در زمان انجام کار باید پی در پی توسط برس سیمی تمیز شود.
مغار و اسکنه
از این ابزار نیز جهت کنده کاری، کام زنی و شکل دادن به چوب استفاده می‌شود. این وسیله مواقعی استفاده‌ی بیشتری دارد که اره کارایی پایین‌تری را داراست.
اسکنه در تصاویر زیر ارائه شده است که در آن زاویه‌ی پخ جهت برش 25 تا 30 درجه و در اسکنه 20 تا 25 درجه می‌باشد.
انواع گیره
الف: گیره فلزی روی میز: این گیره در حقیقت ثابت بوده و در همه حال بر روی میز نصب می‌ماند. در تصویر زیر این نوع را می‌توانید مشاهده نمایید.
ب: گیره دستی کوچک و بزرگ: این ابزار دارای دسته‌ای هستند که رزوه شده است و اگر آن را بپیچانیم خواهیم توانست به شکل موقت تخته‌ها را به یکدیگر متصل نگه داریم و یا در صورت نیاز آنها را روی میز محکم نماییم.
چکش نجاری
این ابزار نیز استفاده‌های بسیاری را دارا می‌باشد. از جمله می‌توان به کوبیدن میخ به دیوار و غیره اشاره نمود.
در تصویر زیر می‌توانید بخش‌های مختلف چکش را ملاحظه فرمایید که در انتهای خود دارای خاصیت مغناطیسی می‌باشد که دیگر نیازی به نگه داشتن میخ توسط دخالت انسانی نیست.
هم چنین ببینید: کفپوش pvc چیست
میخ کش
دو نوع میخ کش وجود دارد. انبری و اهرمی. در صورتی که قصد داشته باشیم میخ‌های کوتاه را از جسمی خارج نماییم از میخ کش انبری استفاده می‌نماییم. اما اگر بخواهیم میخ‌های بلند را از سطحی بیرون آوریم از میخکش اهرمی استفاده می‌نماییم. این میخ کش ها را می‌توانید در شکلهای زیر مشاهده نمایید.
دریل دستی
در تصویر زیر می‌توانید دریل نجاری و مته‌ی چوب را مشاهده کنید. این گونه دریل‌ها به دو شکل ساده و جغجغه‌ای ساخته می‌شوند که از نوع جغجغه‌ای آن می‌توان در مواردی استفاده نمود که با انجام چند چرخش نه چندان کامل و پی در پی کمان دریل، در بخش‌هایی که چرخش کامل کمان ممکن نیست، سوراخ مد نظر را ایجاد نمود.
میز کار نجاری
طول میز کار مخصوص نجاری بین 170 تا 215 سانتیمتر متغیر است و عرض آن نیز 60 سانتیمتر می‌باشد. در روی این میز جهت رنده کردن از گیره عقب و جهت برش تخته از گیره‌ی جلو استفاده نمود. در تصویر زیر می‌توانید میز کار نجاری را با جزییات مشاهده کنید.
شناخت برخی خواص چوب جهت کاربرد مناسب‌تر در قالب بندی
جنس چوبی که جهت قالب بندی به کار می‌رود، عموماً درخت کاج است. چوب کاج معمولاً دارای رنگی سفید مایل به زرد می‌باشد. الیاف این چوب هم بلند بوده و اصطلاحاً رگ راست است. این چوب وزن زیادی ندارد و تا حدودی نرم است. از دیگر خصوصیات آن می‌توان به تورق و خمش اشاره نمود. همچنین مقاومت فشاری آن در حد قابل قبولی بوده و از خاصیت الاستیکی مناسبی برخوردار است و استحکام اندکی در مقابل تغییرات آب و هوایی دارد. در تصویر ارائه شده در زیر یک برش از تنه‌ی یک درخت ارائه شده است. این تنه دارای حلقه‌هایی است که هرچه این حلقه‌ها از مرکز دور می‌شوند سن درخت پیرتر خواهد بود. در کارهای مربوط به قالب بندی طرف پیر چوب را راست چوب و طرف جوان آن را چپ چوب می گویند.
حتما بخوانید: درب ضدسرقت
آزمایش درستی گونیا جهت ترسیم زاویه
با در نظر گرفتن این نکته که گونیا شاخصی است برای ساخت بخش‌های متعدد یک قطعه، بایستی پیش از ترسیم زاویه و گونیا، از درستی آن مطمئن شویم. تست کاربردی و فوری بررسی درستی گونیای 90 درجه به صورت زیر می‌باشد:
1-در کنار لبه‌ی صاف یک تخته، بازوی گونیا قرار می‌گیرد و در کنار زبانه‌ی آن خطی نازک ترسیم می‌کنیم.
2-گونیا را 180 درجه می‌چرخانیم. در صورتی که لبه‌ی زبانه‌ی گونیا و خط کشیده شده بر روی هم واقع شدند، زاویه گونیا 90 درجه خواهد بود. اما در صورتی که به این نحو نبود، زاویه 90 درجه نخواهد بود. در تصوصیر زیر می‌توانید این مورد را مشاهده نمایید.
مراحل علامت گذاری، خط کشی و گونیا نمودن تخته‌ی فاقد لبه‌ی صاف
برش تخته
روش بریدن تخته توسط اره دستی
1-تخته‌ای که خط کشی آن انجام شده است در گیره میز کار محکم می‌شود. همچنین می‌تواند روی میز قرار بگیرد که در این صورت تخته‌ی در حال بریده شدن نبایستی از حرکت برخوردار باشد. همان گونه که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید تخته باید به گونه‌ای در گیره یا بر روی میز جای گیرد که راست تخته دیده شود.
2- اگر می‌خواهید روی برش مسلط باشید، باید زاویه‌ی میان دو پا مناسب بوده و مانند تصویر زیر در نظر گرفته شود.
3-اره باید کنار خط یا مماس بر خط قرار گیرد.
4-جهت هدایت بهتر اره روی چوب باید ناخن شست دست در کنار اراه به صورت آزاد قرار گیرد که در شکل زیر ملاحظه می‌نمایید.
5- اره در سمت مقابل دندانه‌ها، اندک اندک و بدون اینکه فشاری روی آن وارد شود، بر روی تخته حرکت داده می‌شود تا به دنبال آن یک شیار ایجاد شود. در تصویر بالا این مورد نشان داده شده است. هنگامی که شیار ایجاد شد، انگشت از تیغه اره جدا می‌شود. اگر نیازی به نگه داشتن تخته با دست نیست، آن را از تخته جدا می‌کنیم.
6- جهت برش مناسب‌تر، اره را به تخته مایل می‌کنیم. به این معنا که باید راستای اره با صفحه‌ی تخته زاویه‌ای کمتر از 90 درجه تشکیل دهد. همچنین تمام طول تیغه را باید مورد استفاده قرار داد.
7- چون هنوز مهارت کافی را کسب نکرده‌اید باید مسیر برش به خوبی نظارت و کنترل شود.
8- در صورتی که اره از مسیر صاف خود دور شد باید بخش نازک اره را مورد استفاده قرار داد و توسط حرکات مطمئن اره را به مسیر اصلی خود بازگرداند.
9- بخش‌های آخر کار بایستی با دقت بسیار خوبی انجام شود تا مشکلی در این مسیر به وجود نیاید.
چگونگی بریدن تخته توسط اره‌ی کلاف
در مجموع نحوه بریدن تخته توسط اره‌ی کلاف مانند اره‌ی دستی می‌باشد. تنها چند نکته هست که باید در نظر گرفته شود.
1-باید تیغه آر به طور کامل کشیده شده و بدون هیچ گونه پیچیدگی باشد. در غیر این صورت کار به درستی انجام نخواهد گرفت.
2-جهت بریدن بهتر، اگر مقدور است باید تیغه اره در صفحه کلاف واقع شود که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
در تصویر دیگری که مشاهده می‌نمایید اگر دست در قسمت مچ به دسته‌ی اره تکیه نماید، هدایت اره بسیار بهتر از قبل خواهد بود و بریدن تخته نیز راحت‌تر انجام می‌شود.
اصول ایمنی در کار با اره‌های دستی
1-ابتدا تخته خود را که قصد دارید روی آن کار کنید، در گیره میز کار خود محکم نمایید.
2-اگر از گیره استفاده نمی‌کنید، روی خرکی که دارید تخته را قرار دهید و اطمینان حاصل کنید هنگام اره کردن، جابه جایی تخته اتفاق نخواهد افتاد و اگر امکانش وجود دارد از ارتعاش جلوگیری نمایید.
3-سعی کنید در زمان بریدن، با انگشت اره را هدایت نکنید.
4-به هیچ عنوان دست دیگر خود را کنار اراه قرار ندهید تا از آسیب به آن جلوگیری کرده باشید.
5-اره دستی را برای تخته‌های باریک، سه لایی و فیبر به کار ببرید. زیرا این اره دارای دندانه‌های ریزی متناسب با این موارد می‌باشد.
6-از برخورد اره با میخ یا سایر اشیای سخت و محکم ممانعت نمایید چون این امکان وجود دارد که تیغه‌ی اره شکسته یا خم شود و در نهایت ممکن است اره در سطح کار ما گیر کند.
7-بعد از اینکه کارتان به پایان رسید دندانه‌های تیغه‌ی اره را رو به بیرون قرار ندهید و یا اره را در جای مناسب خود آویزان نمایید.
هم چنین بخوانید: نماشویی بدون داربست
مراحل رنده کردن توسط رنده دستی
الف) آماده نمودن رنده جهت رنده کردن
1-تیز بودن تیغ رنده
در صورتی که رنده‌ای که در اختیار دارید دارای تیغ تیزی باشد، کارتان بسیار سریعتر پیش خواهد رفت. تیغ رنده را می‌توان با سنگ دستی یا ماشینی تیز نمود. زمانی که عمل تیز کردن را انجام می‌دهید باید دقت داشته باشید که تیغ گونیا باشد. در تصویر زیر می‌توانید تیز نمودن تیغ رنده را به وسیله‌ی تیز کن ساده‌ی دستی و ماشین سنگ یا سنگ سمباده ملاحظه نمایید.
2- تنظیم تیغ رنده
به هر اندازه که عمق برشی بیشتر باشد، در حین فعالیت پوشال بیشتری برداشته می‌شود. اگر به کف رنده نگاهی بیاندازید، می‌توانید عمق برش را مشاهده نمایید. وظیفه‌ی پیچ تنظیم غورباقه ای تنظیم عمق برش می‌باشد. از اهرم تنظیم جانبی و حرکت دادن آن نیز می‌توان برای متمایل نمودن تیغ رنده به طرف چپ یا راست استفاده نمود. در مجموع باید طوری تیغ رنده را تنظیم نمود که تراشه‌هایی که از تخته برداشته می‌شود یکنواخت و همسان باشد.
ب- ممانعت از تحرک تخته و محکم و ثابت ماندن آن
1-بایستی تخته به گونه‌ای روی میز قرار گیرد که رنده در جهت طولی الیاف حرکت نماید و اگر در تخته کاسی وجود داشت، سمت کاس آن روی میز قرار می‌گیرد که در شکل زیر ارائه شده است.
2-هنگامی که عمل رنده کردن را انجام می‌دهیم نباید قطعه‌ی کار دارای کوچکترین حرکتی باشد. در صورتی که حرکت یک سویه‌ی رنده را مد نظر قرار دهیم، می‌توانیم با به وجود آوردن سدی در جلوی قطعه‌ی کار، حرکت آن را محدود نماییم.
در شکلهای زیر می‌توانید دو راهکار برای استقرار مطمئن تخته روی میز جهت رنده نمودن آن را مشاهده کنید.
ج- رنده کردن
1-باید رنده به گونه‌ای در دست جای گیرد که مشته در دست چپ شما و دسته‌ی آن نیز در دست راستتان قرار گیرد.
2-جای خود را در مکانی ثابت حفظ کنید و رنده را در راستای الیاف، با فشاری یک سان روی چوب حرکت دهید. که در تصویر زیر ارائه شده است.
3-در آغاز عمل رنده کردن، به همان ترتیب که فشاری هم به مشته ی رنده وارد می‌نمایید، رنده را نیز به سمت جلو حرکت دهید. همچنین باید این نکته را مدنظر قرار داد که کف رنده به طور کامل به تخته بچسبد.
4-هنگامی که رنده با حرکات خود به میانه‌های تخته رسید، همزمان که رنده را به سمت جلو حرکت می‌دهیم، توسط هر دو دست نیز فشاری عمودی وارد می‌نماییم.
5- در پایان نیز تنها بایستی توسط دست راست به سمت عقب رنده فشار قائم وارد نماییم و دست چپ را نیز جهت کنترل هدایت رنده مورد استفاده قرار دهید.
نکته: در تصویر زیر می‌توانید موارد 3 و 4 و 5 را ملاحظه فرمایید.
6- در این مرحله باید رنده را بسیار آرام و بدون هیچگونه فشار خارجی، به سمت عقب بکشید و سطح مورد نظر خود را تا زمانی که به حد دلخواه برسد رنده نمایید. کنترل سطح تخته از اهمیت زیادی برخوردار است که توسط خط کش انجام می‌شود و می‌توانید در تصویر زیر مشاهده نمایید.
7- در صورتی که می‌خواهید قطر تخته را کم کنید و از ضخامت آن بکاهید، بر اساس تصویر زیر، نخست تخته مد نظر خود را در گیره‌ای که روی میزکار قرار دارد ثابت کرده و آن را رنده نمایید.
در نهایت صاف بودن و گونیا بودن لبه‌های تخته را توسط گونیا ارزیابی نمایید. که در شکل زیر ارائه شده است.
توجه داشته باشید که در مواردی که پس از رنده کردن تخته الیاف آن کنده می‌شود، جهت تغییر سمت الیاف، تخته را بر گردانید تا از کنده شدن چوب در موقع رنده شدن ممانعت شود.
برای مشاهده قسمت بعدی این مطلب کلیک فرمایید.
ساختمان 115 » مرجع قیمت چوب نما ساختمان