نوع و چگونگی فضاهای لازم در پروسه طراحی بعد از تعیین برنامه فیزیکی پروژه مشخص می شود. جهت ارزیابی بین فضاها باید با فضاها و امکانات آشنایی لازم را داشته باشیم.
انواع ارتباط میان دو فضا
1-فضایی درون یک فضا: این فضا به صورتی است که در ابعادی کوچکتر درون یک فضای بزرگ تر جای می گیرد که در تصاویر زیر می توانید مشاهده کنید.
2-فضاهای متداخل: این نوع ارتباط شامل فضاهایی است که می تواند در دل یک فضای دیگر جای گیرد که در تصویر زیر قابل مشاهده است.
3-فضاهای مجاور: در این نوع ارتباط، فضاها با هم مماس هستند یا دارای مرزی مشترک با یکدیگر می باشند که در تصویر زیر قابل مشاهده است.
4-فضاهای مرتبط شده به وسیله ی یک فضای مشترک: این ارتباط به گونه ای است که دو فضا به واسطه ی یک فضای میانی به یکدیگر مرتبط می شوند که در تصویر زیر می بینید.
در میان فضاهای ذکر شده، فضاهایی که به صورت مجاورت در کنار یکدیگر قرار می گیرند، بیشترین فراوانی را دارند. این حالت به هر کدام از فضاها فرصت می دهد تا به صورت خاص معرفی شده و مرزبندی معنی داشته باشد. نوع سطحی که دو فضا را از هم جدا می کند میزان ارتباط بصری و فضایی که میان دو فضای مجاور به وجود می آید را تعیین می کند که فضاها را از هم جدا کرده و یا به هم متصل می کند. در تصاویر ارائه شده در ذیل این موضوع بهتر نشان داده شده است.
همچنین ببینید: تخلیه چاه تهران
نوع و مقدار ارتباط میان فضاها به وسیله ی فضاهای گوناگونی نشان داده می شود. در تصاویری که در ذیل می بینید می توانید دو نوع از رایج ترین راهکارهای نشان دادن ارتباط میان فضاهای یک خانه را متوجه شوید.
اگر با مورد توجه قرار دادن عملکرد فضاها و روابط میان آنها طراحی معماری به سر انجام برسد، عمل طراحی همانطور که در زیر می بینید توسط دیاگرام حبابی شروع می شود.
ارتباط های فرعی در این طراحی و ترسیم اغلب نشان داده نمی شود و دیاگرام توسط کنار هم قرار دادن عناصر با ساده ترین حالتی که امکان پذیر است ترسیم می شود. در صورتی که دیاگرام به صورت صحیح طراحی و رسم شده باشد، محدوده های مختلف و رابطه میان آنها به خوبی قابل تشخیص است. ذکر کردن این موضوع خالی از لطف نیست که محدوده هایی که در دیاگرام حضور دارند، از معانی مکانی برخوردار نبوده و به وسیله ی حفظ رابطه ی میان فضاها می توانیم آن ها را جابه جا کنیم. معمولا با در نظر گرفتن شرایط زمین، اقلیم منطقه، تفکیک عرصه ها و رابطه ی میان فضا ها می توانیم فضاها را مکان یابی کنیم.
مجموعه ای از امکانات با توجه موارد ذکر شده در دسترس قرار می گیرد، مانند منظره های جالب توجه، نور طبیعی، رابطه مفید میان محدوده های مختلف. در انتها هر محدوده با منطقی ترین ارتباط با فضا یا فضاهای دیگر توسط این دیاگرام در بهترین مکان جای می گیرد. در تصویری که در ذیل مشاهده می کنید این موارد ارائه شده است.
با توجه به موارد ذکر شده می توانید با در نظر گرفتن اندازه ها و خصوصیات عملکردی و فضایی مورد نیاز هر فضا به آنها مقیاس داد و شکل آنها را تا حد امکان تعیین نمود. بعد از این فاز شما به طرحی اولیه دست می یابید که کلیه فضا ها و محدوده ها را کنترل می کند و چالش های موجود را رفع می نماید. سپس بر مبنای اندازه های نهایی دیواره ها و عناصر اصلی فضا طراحی و ترسیم می شود. در تصویر زیر به این موضوع پرداخته ایم.
از جمله مهمترین مسائل در طراحی و ترسیم، توجه به این نکته است که رابطه ی مناسب میان فضاهای گوناگون یک واحد مسکونی را رعایت نماییم. به این مفهوم که، بعد از اینکه طراح و رسام محدوده های مورد نیاز خانه را مشخص کرد، رابطه و محل مناسب هر محدوده را مشخص می کند. در زمان مشخص کردن محل مناسب برای هر فضا و رابطه ی مناسب با فضاها و محدوده های دیگر، بایستی به دو نکته مهم توجه نماییم:
الف) محل مناسب محدوده های اصلی با در نظر قرار دادن نیاز آنها به نور طبیعی، چشم انداز و تهویه و ….
ب) ارتباط مناسب آن با محدوده های دیگر با امکان دسترسی مناسب و عدم تداخل در عملکردها
حتما بخوانید» شیشه سکوریت
زمانی که می خواهید طرحی را ترسیم کنید، نخست باید ارتباط صحیح میان عملکردهای کلی و اصلی را مد نظر قرار دهید و سپس ارتباط عملکردهای فرعی را در نظر داشته باشید. به عنوان مثال برای طراحی خانه سعی بر آن است که نخست ارتباط صحیح میان 3 عملکرد کلی و اصلی آن یعنی ارتباط بین محیط ها و محدوده های زندگی و خواب، ارتباط با دیگران و تغذیه تعیین شود و محل مناسب برای هر کدام از آنها تعیین شود. این موضوع اغلب توسط یک دیاگرام مرتفع می شود که این دیاگرام شکل بسیار ساده ای از فضا ها و چگونگی ارتباط آنها با هم می باشد. معمولا به این دیاگرام، مسیر دسترسی یا فلوچارت یا دیاگرام عملکردی فضاها می گویند. در تصویر زیر می توانید این دیاگرام را مشاهده کنید.
چرخش و حرکت در فضا یا سیرکولاسیون
شما می توانید مسیر حرکت را به مثابه یک ریسمان ذهنی مجسم کنید که محدوده های یک ساختمان یا هر سری از فضاهای خارجی و داخلی را به هم ارتباط می دهد. سیرکولاسیون در یک خانه ، رفت و آمد از اتاقی به اتاق دیگر و به بخشهای مختلف را امکان پذیر می کند. بخش های اصلی عبور و مرور در یک خانه شامل ورودی، هال، راهرو، پلکان و بخش هایی از اتاق ها و محدوده ها که جهت ورود به حوزه ها و سایر اتاق ها استفاده می شوند. در ترسیم طرح اتاقهای موجود در یک خانه، گردش یا عبور و مرور اهل منزل را بایستی مورد توجه قرار دهند تا کمترین فضا جهت عبور و مرور فراهم شده و از ایجاد راهرو و هال های طویل ممانعت شود. باید تلاش شود که مسیرهای عبور و مرور از داخل اتاق های خواب نباشد. در تصویر زیر این موضوع قابل مشاهده است.
طراحی وترسیمی که کمترین فضای راهرو را اشغال کرده باشد می تواند مناسب ترین و بهترین طراحی باشد که محدوده ی تنگ و تاریکی ایجاد نمی کند. همچنین طراحی که بدون نیاز به عبور از بخش های گوناگون، بتوانیم به هر بخش از منزل دسترسی یابیم، می تواند طراحی مناسبی باشد. در تصویر زیر فلش های نشان دار دسترسی به بخش اتاق خواب ها و بخش سرویس را بدون رد شدن از قسمت های دیگر نمایش می دهد. در این طرح همچنین ورودی آشپزخانه می تواند از پارکینگ رو باز هم در نظر گرفته شود.
به منظور طراحی صحیح عبور و مرور در محیط مسکونی می توانید توسط قرار دادن مداد بر روی طرح زمینه و دنبال نمودن خطوطی که هر روزه در منزل از روی آنها عبور می شود،عبور و مرور را ارزیابی نمود. در صورتی که تمام فعالیت های افراد همخانه ی خود را مورد توجه قرار دهیم و خطوطی برای این رعبور و مرور ها بکشیم با نقشه ی حاصل شده در می یابیم که طرح گردش یا عبور و مرور تا چه حدی مناسب می باشد. در تصویر ارائه شده در ذیل دو پلان را می بینید که در طرح بالایی رفت و آمد مناسب و در طرح پایینی رفت و آمد نامناسب مشاهده می شود.
همچنین ببینید: نقاشی نمای ساختمان
ارتباط فضاها
ارتباط نشیمن با فضاهای دیگر
اتاق نشیمن باید در نزدیکی در ورودی طراحی شود. در خانه های کوچکتر در ورودی ممکن است به اتاق نشیمن باز شود ولی حدالامکان باید از این مورد دوری کرد زیرا اتاق نشیمن نباید مسیری برای رفت و آمد به اتاق خواب و بخش های دیگر منزل باشد. همانطور که در تصاویر زیر می بینید در خانه هایی که دارای طراحی باز می باشند، ممکن است اتاق غذاخوری و نشیمن و ورودی بخشی از فضای باز خانه باشند.
ممکن است اتاق نشیمن توسط دیواری متحرک و بدون داشتن در از دیگر اتاق ها منفک شود. همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، در طرح بسته اتاق نشیمن توسط درب یا تاق نما و یا دیوار از اتاقهای دیگر جدا می شود.
ارتباط غذاخوری با فضاهای دیگر
اتاق غذاخوری باید در کنار آشپزخانه ترسیم شود. همچنین اتاق غذاخوری باید در کنار اتاق نشیمن هم قرار گیرد. قرار گرفتن اتاق غذاخوری میان آشپزخانه و اتاق نشیمن، نزدیکی اتاق غذاخوری به آشپزخانه و نشیمن را ضروری می نماید. در شکل زیر این موضوع بهتر قابل درک است.
در اتاق غذا خوری که دارای طراحی بسته است، می توانید توسط یک شومینه بین اتاق غذاخوری و نشیمن را منفک کنید. به شکل زیر دقت کنید تا بتوانید این موضوع را دقیق تر درک کنید.
در خانه هایی که با طرح باز ساخته می شوند اتاق نشیمن و غذاخوری را می توان در یک فضا قرار داد که در شکل زیر نشان داده شده است.
گاهی اوقات برای میل غذا می توانید از ایوان استفاده نمایید که بدین منظور مناسب تر این است که در مجاورت اتاق غذاخوری و آشپز خانه طراحی شود که در شکل زیر آمده است.
حتما ببینید: پنجره سه جداره
ارتباط آشپزخانه با سایر فضاها
به این دلیل که آشپزخانه عمل سرویس رسانی به تمام خانه را بر عهده دارد بایستی آن را در مجاورت ورودی طراحی کرد. این عمل به این منظور است که به آسانی مواد غذایی خریداری شده به داخل آشپزخانه برده شود و بدون هیچ مسئله ای مواد زائد را از ساختمان خارج کرد. بر اساس مطالب بالا آشپزخانه می تواند با قسمت نشیمن ارتباط مستقیمی برقرار کند تا محلی که بچه ها در آن بازی می کنند از آنجا قابل مشاهده و رویت شده باشد. بخش غذاخوری و صبحانه خوری هم باید در مجاورت آشپزخانه قرار گیرد. این مورد را می توانید در شکل زیر مشاهده کنید.
ارتباط فضای خواب با سایر فضاها
اتاق خواب باید در منطقه ای طراحی شود که آرامش بیشتری داشته و سروصدای زیادی را به خود نبیند. اتاق خواب باید از محدوده هایی که افراد به صورت عمومی و جمعی در آن فعالیت می کنند، دور باشد و همچنین در آن صداهای خیابان کمتر شنیده شود. جهت ورود به اتاق خواب نباید از قسمت پذیرایی و محیطهای عمومی منزل به آن وارد شد که در شکل زیر نشان داده شده است.
به منظور جدا کردن قسمت خواب از دیگر قسمت های خانه می توان از راهرو و یا یک هال خصوصی استفاده کرد. در این حالت در تمامی اتاق خواب ها به این فضا که هال خصوصی نام دارد باز می شود. در شکل زیر این مورد نشان داده شده است.
ارتباط حیاط با فضاها و محیط های خانه
در طراحی و ترسیم خانه های ویلایی محیط هایی مانند نشیمن، آشپزخانه، اتاق خوا بها و غذاخوری تا جای ممکن باید در مجاورت حیاط واقع شود تا علاوه بر بهره بردن از چشم انداز مناسب در شرایط مناسب آب و هوایی بتوان از محیط ها و محدوده های باز هم استفاده نمود. در خانه های ویلایی اغلب 4 دسته حیاط وجود دارد.
- حیاط به منظور دور هم جمع شدن یا نشیمن
- حیاط بازی
- حیاط خلوت
- حیاط جلوی خانه
*حیاط نشیمن: این حیاط بایستی در مجاورت محدوده های خانوادگی مانند اتاق نشیمن و غذاخوری طراحی شود. باید دقت کرد که هنگامی که از حیاط به منظور غذا خوردن استفاده می شود، باید به آشپزخانه دسترسی لازم را داشته باشد.
* حیاط بازی: این حیاط به منظور بازی بچه ها و جهت فعالیت هایی که در حیاط نشیمن امکان انجام آن وجود ندارد استفاده می شود. میتوانیم این حیاط را در مجاورت قسمت حیاط نشیمن هم طراحی کنیم و یک راهرو به اتاق نشیمن ترسیم کنیم.
* حیاط خلوت: این حیاط هم می تواند در حقیقت بخشی از اتاق خواب به شمار آید و هم جهت استراحت و خوابیدن از آن استفاده شود. این محدوده امکان این را دارد که به اتاق خواب و مرتبط باشد.. در این حیاط کمتر از حیاط های دیگر به رفت وآمد می پردازند باشد. در تصویر زیر حیاط های نشیمن، بازی و خلوت را در یک پلان مسکونی قابل مشاهده است.
* حیاط جلو خانه: این حیاط معمولا در جلوی ساختمان طراحی می شود که هم نمایی دیدنی را ایجاد می کند و هم رفت و آمد از آن انجام می شود. در تصاویر زیر حیاط جلو خانه را در معماری های متنوع می توانید مشاهده کنید.
همچنین بخوانید: کفپوش pvc چیست
توصیه های درباره مسیرهای حرکتی و ارتباط فضاها
- مسیرهای حرک اصلی خود را کوتاه کنید
- سعی کنید عملکرد فضاها تداخلی با هم نداشته باشد.
- باید سعی شود عملکرد هر محدوده تا جایی که ممکن است دو عملکرد را در بر بگیرد تا بتوان از یک فضا استفاده های متنوع انجام داد، در نتیجه استفاده بهینه تری از فضاها خواهد شد.
- اگر می خواهید از دو فضا عبور کنید حتما از درب استفاده نمایید. قرار گرفتن نامناسب درهای ورودی فضا را محدود میکند. این مورد در تصویر زیر ارائه شده است.
ساختمان 115 » مرجع مشخصات درب ضد سرقت خوب
بسمه تعالی
مطالبی که در سایت قرارداده اید بسیار آموزنده و عالی بود ممنون
تشکر از لطف شما